• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
  
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

Martin van Amerongen

Profiel

Achternaam: van Amerongen
Voornaam: Martin
Geboren: 08-10-1941
Te: Amsterdam
Overleden: 11-05-2002
Te: Amsterdam

Pseudoniem(en): Martin van Amerongen publiceerde enkele boeken onder het pseudoniem Ir. H.A. Schuringa. Martin van Amerongen publiceerde - begin zestiger jaren - in 'Rood Nieuws' onder het pseudoniem J.H. van Renswoude. In het clubblad 'Scopus' van de joodse jongerenvereninging gebruikte hij zo'n 27 pseudoniemen.

Werk

Poëzie

• Zwierige passie (1997)

Toneel

• Willem Mengelberg, tussen licht en donker (met Philo Bregstein) (2001)
• Robin de Raaff, 1968, Janine Brogt, 1947: Raaff: opera in twee bedrijven en een epiloog (met anderen) (2004)

Hoorspel

• Het matrassengraf (TROS, 1985)

Brieven

• 1 brief aan Martin van Amerongen in 'Een aangename postumiteit. Brieven 1965-1997' van Herman de Coninck (2004)

Overige non-fictie:

• Eins zwei drrrei... rechts! Op mars naar het Vierde Rijk? (1967)
• De roerige wereld van Pistolen Paul: tien monologen over de smokkel, het zakenleven, het horecabedrijf... (1968)
• Monarchie, democratie, republiek / W. Drees, Sr (1969)
• Tegen de revolutie: het evangelie! : het kerkvolk in de Nederlandse politiek, of het einde van een christelijke natie (met Igor Cornelissen) (1972)
• Het gekwelde leven van die snelgeklede, rapgekapte, fraaibesnorde, goedgebekte sherrydrinkers: of, De reclameman tussen kassa, kunst en koning klant (1975)
• Tien krullen op een kale kop (1975)
• De samenzwering tegen Simon Wiesenthal (1976)
• De muichelmoordenaar. Artikelen en polemieken (1978)
• De ongelooflijke geschiedenis van krijgsgevangenkamp 'Prins Bernhard' (1979)
• Persmuskieten (1981)
• De brieven van Ir. H.A. Schuringa (1981)
• De buikspreker van God (1983)
• Wagner: A Case History (1983)
• Asiel: vluchtelingen in Nederland: vraaggesprekken en gedichten (met anderen) (1983)
• Uren met Jeanne. In het spoor van de Maagd van Orléans (1984)
• Voor buurt en beweging: negentig jaar sociaal-democratie tussen IJ en Amstel (met anderen) (1984)
• De mens centraal: vraaggesprekken (1984)
• Schrijvers in Carré (1984)
• Luizen in de pels: 100 jaar journalistiek in Nederland (redactie, met Jan Blokker en Herman van Run) (1984)
• Het matrassengraf: Heines sterfbed 1848-1856 (1985)
• Israël 40 jaar (met Geke van der Wal) (1988)
• L.A.J. Burgersdijk (Bibliofiel, 250 ex.) (1988)
• De moord op Mozart van Nazareth (1988)
• Een kleine dondersteen (columns) (1989)
• Gullit (met Gerlof Leistra) (1990)
• Hoop doet leven: over de rol van de reclame in een dynamische, snel veranderende samenleving (1990)
• De Nacht van Schmelzer: politieke burlesque in één bedrijf (1991)
• Van Kooten & De Bie, 25 jaar narren op de kansel (met René Zwaap) (1992)
• Mahlers Mater Dolorosa (1992)
• Mozart brevier: 52 voetnoten bij de Engel van Salzburg (1992)
• Van Kooten & De Bie: 25 jaar narren op de kansel (red., met René Zwaap) (1992)
• Mijn leven zijn leven: over biografieën, autobiografieën, hagiografieën en anti-biografieën (1993)
• Een helleveeg en andere kritische notities (1993)
• Zwierige passie (1997)
• PJV (niet in de handel) (1995)
• Heine en Holland (1997)
• Koersbeweging: de zes Zeemanlezingen uit 1997 (met anderen) (1997)
• Zijn bliksem, zijn donder: over de Mattheus-Passie van Johann Sebastian Bach (1997)
• Don Juan hield niet van vrouwen: controversen en contrasten (1998)
• Een huivering van eerbied: het Toonkunstkoor Amsterdam zingt 100 jaar de Matthäus Passion (met anderen) (met CD) (1999)
• Alles in de wind: klein vademecum van grote cultuurdragers uit binnen- en buitenland (met Emo Verkerk) (2000)
• Rook doet leven. Over het recht op een hedonistisch bestaan (2001)
• Nooit komen rampen (bloemlezing) (2001)
• Shylock, woekeraar (2002)
• Bernhard, zakenprins (1911-2004) (2005)
• Wagner: de buikspreker van God (heruitgave van 'De buikspreker van God) (2005)
• Mozart: de Engel van Salzburg (2006)

Vertalingen/bewerkingen

• Arthur Schnitzler, Reidans: zedenkomedie in tien dialogen (1982)

Vertaald:

• 'Robin de Raaff' werd vertaald in het Duits, Engels en Italiaans.

Martin van Amerongen schreef een inleiding/nawoord voor

• Anet Bleich, Een partij in de tijd: veertig jaar Partij van de Arbeid : 1946-1986 (1986)
• Heinrich Heine, Denk ik aan Duitsland in de nacht (1988)
• Erika Wantoch, 1939: Freuds laatste jaar (1989)
• Forensen tussen literatuur en wetenschap (1990)
• Motieven voor het kopen en lenen van boeken (1990)
• Verhalen uit Joods Amsterdam (1993)
• Josefine Mutzenbacher, Het leven van een Weense hoer (1997)
• Ed van Eeden, Literaire smaakmakers: uitgevers en hun favoriete boeken (2000)
• Louis Velleman, Eigenlijk heet ik Levi (2000)
• Tonio Hildebrand, Mijn vlegeljaren (2000)

 

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• In het clubblad 'Scopus' van de joodse jongerenvereninging gebruikte hij zo'n 27 pseudoniemen.
• Martin van Amerongen was redacteur van de schoolkrant 'Het Kompas'.
• Martin van Amerongen werd in 1962 leerling-journalist bij 'Het Vrije Volk' in Leeuwarden.
• In 1965 werd hij redacteur-verslaggever bij 'Vrij Nederland'.
• Martin van Amerongen publiceerde - begin zestiger jaren - in 'Rood Nieuws' (afdelingsblad PvdA, Transvaal-Oosterpark) onder het pseudoniem J.H. van Renswoude.
• Martin van Amerongen was columnist en hoofdredacteur (vanaf 1989) van 'De Groene Amsterdammer'.
• Martin van Amerongen werd in 1998 hoofdredacteur van 'De Muze van het Museumplein'.
• Martin van Amerongen publiceerde verder o.a. in 'Gandalf', 'Tabaksblad', 'Hollands Maandblad', 'Uitkrant'.

Over Martin van Amerongen

• Hans Schoots, 'Van Amerongen, letterknecht' (1997)
• 1 hoofdstuk: 'Martin van Amerongen' in Het leven is de speelbal van de tijd. Portretten van opmerkelijke vijftigers' van Rose-Mary de Boer (1999)
• Een interviewfragment met Martin van Amerongen: 'Een façade van flinkheid' in 'Laten we eerlijk zijn. 25 jaar spraakmakende interviews' van Frénk van der Linden (2005)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Martin van Amerongen, Wim de Bie e.a., 'De kroon op het kwetsen. De affaire H. Brandt Corstius. P.C. Hooftprijs 1984' (1985)
• 'Literaire agenda 1988. Geld en letteren', redactie Boudewijn Büch, Martin van Amerongen en Adriaan van Dis.
• Een column: 'Monarchie of republiek' over/n.a.v. Martin van Amerongen in 'Overgangscursus' (1990) van Renate Rubinstein.

Literaire prijzen

Martin van Amerongen was lid van de jury voor:

• Kerstprijsvraag Propria Cures 1985
• Henriette Roland Holst-prijs 1987, 2002
• P.C. Hooft-prijs 1989 (voorzitter)
• Gouden Strop 1992
  
  

In 2007 werd door de 'Groene Amsterdammer' de Marin van Amerongen-prijs in het leven geroepen. Hij wordt toegekend voor een 'electronisch essay' en 2500 euro.

Opmerkingen

• Martin van Amerongen was de zoon van een joodse vader en een Duitse christenmoeder. Zijn Duitse grootouders weken kort voor de Tweede Wereldoorlog vanuit Gladbeck (bij Oberhausen) uit naar Nederland.
• De eerste jaren van zijn leven woonde Martin van Amerongen met zijn ouders in de Sarphatistraat in Amsterdam.
• Zijn vader was makelaar-taxateur in tweedehands meubelen.
• Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat hij met zijn ouders ondergedoken in Huizen (bij zijn grootouders).
• Na de oorlog woonde het gezin weer in Amsterdam, op Roompotstraat 9.
• Martin van Amerongen was in de vijftiger jaren o.a. magazijnbediende in een fabriek voor damespantolons, postsorteerder en deurwaardersklerk.
• Martin van Amerongen was lid van de PvdA (afdeling Transvaal-Oosterpark).
• Martin van Amerongen was oprichter van 'Het Republikeins Genootschap'.
• Zijn vrouw Anneke overleed in 1994 aan een hersentumor.
• Martin van Amerongen was najaar 1998 gastschrijver aan de Rijksuniversiteit Groningen.
• Martin van Amerongen leed aan slokdarmkanker. Hij meldde dit zijn lezers in een algemeen artikel over de dood in de 'Groene Amsterdammer'.
• Martin van Amerongen werd begraven op Zorgvlied (graf N I 1146)

Anderen over Martin van Amerongen

• De Nederlandse kritische elite, voor zover van het mannelijk geslacht, was in de jaren zestig en zeventig herkenbaar aan spijkerpakken en corduroykledij. Aan de Universiteit van Amsterdam was zelfs een docent in bespijkerd zwartleren pak. Van Amerongen daarentegen heeft van zijn leven geen jeans gedragen. Collega's uit Leeuwarden beweerden later dat hij daar met een bolhoed had rondgelopen, maar dit lijkt tot de apocriefe verhalen te moeten worden gerekend. Feit is dat hij gedurende zijn hele loopbaan zelden anders dan in gestreken overhemd met onberispelijk geknoopte stropdas en een vouw in zijn broek in het openbaar is gezien. Later verscheen hij met driedelig pak, regenjas en borsalino. Van de armeluis-look moest hij niets hebben en al was hij links, de alles-mag-en-niets-moet-revolutie was aan hem evenmin besteed. (Hans Schoots, Van Amerongen, letterknecht, blz. 36)
• Een begaafd stylist bij wie alles draait om het plezier van het nadenken. (Rose-Mary de Boer, Het leven is de speelbal van de tijd. Portretten van opmerkelijke vijftigers, blz. 10)
• Zaterdag overleed de journalist en literaire duizendpoot, zestig jaar oud. Amsterdam, zijn woonplaats, zal de licht gebogen gestalte met uitwaaierende grijze manen - een Weens coiffeur volgens de een, een kruising tussen de oude heer Spinoza en professor zonnebloem (zonder sik) volgens de ander - missen. (Peter Kuijt, Gelderlander, 13-05-2002)
• Als je Martin van Amerongen in het café tegenkwam - hij was het soort man dat liever niet aan huis ontving maar in cafés resideerde - en je liet vallen dat je overwoog een abonnement te nemen op De Groene Amsterdammer, dan toverde hij meteen een kaartje te voorschijn, noteerde je adres en deed dat met een zwierig armgebaar in de binnenzak van zijn jasje. Hij wás vanaf 1985 De Groene. (Xandra Schutte, VN, 18-05-2002)
• Vroeger, lang geleden, vermaakte ik me nog wel eens met de stukken van die Van Amerongen, maar sinds hij bij De Groene zit verzuurt hij net zo erg als dat blad zelf. Dat zal wel komen omdat die mensen altijd in behoeftige omstandigheden verkeren en steeds maar weer hun hand op moeten houden bij de overheid. Zoiets knakt de trots natuurlijk en ik begrijp niet dat de mensen doe voor zo'n blad werken de eer niet aan zichzelf houden en de boel opdoeken. Hier worden ze alleen maar sjacherijnig van, dat bewijst zo'n Van Amerongen weer. (Dick Matena, Wat jij, jonge vriend, blz. 189)

Mijn favoriete citaat

Zeker, ik ben een autodidact.
Maar als ik dat zeg, kijken de mensen me steevast aan
alsof ik naar de hoeren ben geweest.
(Martin van Amerongen)

Bronnen o.a.

• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (april 2021)