Ton Anbeek

Profiel

Achternaam: Anbeek
Roepnaam: Ton
Voornamen: Anthonie Gerrit Hendrik
Geboren: 18-09-1944
Te: Veenendaal (Gelders)
Pseudoniem(en): Ton Anbeek gebruikte het pseudoniem Björn Borg voor 'Straatrumoer in Dordt'.

Voor tweedehands boeken	Ook van Ton Anbeek
Raban Internet Antiquariaat	Klik hier !

Naar Boven

Werk

Proza

Gemeenschap (1987)
Sisyfus verliefd (1990)
Een ander leven (1992)
Straatrumoer in Dordt (met anderen) (bibliofiel, 60 ex.) (1992)
Vast (2009)

Wetenschappelijk werk

Ik heb al een boek. Het analyseren van jeugdboeken, lectuur en literatuur (met Jan Fontijn) (1975)
De schrijver tussen de coulissen (proefschrift) (1978)
Kenmerken van de Nederlandse naturalistische roman (1979)
Liteatuur in verandering. Voorbeelden van de vernieuwing in het proza tussen 1879 en 1887 (met J.J. Kloek) (1981)
Van idealisme naar naturalisme. Een onderzoek naar de romankritiek tussen 1879 en 1887 (1981)
Over de romanschrijver Emants (1981)
De naturalistische roman in Nederland (1982)
In puinhopen voel ik mij prettig, ergens anders hoor ik niet thuis. Over de wederopbouw van de Nederlandse literatuurgeschiedschrijving (1982)
De Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse roman (1985)
Na de oorlog. De Nederlandse roman 1945-1960 (1986)
Het literaire leven in de twintigste eeuw (met Jaap Goedegebuure) (1988)
Lexicon van literaire werken: besprekingen van Nederlandstalige literaire werken 1900-heden (redactie, samen met J. Goedegebuure en M. Janssens) (vanaf 1989)
Traditie en progressie : handelingen van het 40ste Nederlands filologencongres (met anderen) (1990)
Geschiedenis van de Nederlandse literatuur tussen 1885 en 1985 (1990)
Straatrumoer in Dordt : novelle (met anderen, bibliofiel, 60 ex.) (1993)
Leon de Winter en de literaire kritiek. De (ver)wording van een reputatie (1992)
4 hoofdstukken in 'Nederlandse literatuur, een geschiedenis' (1993)
Het donkere hart. Romantische obsessies in de moderne Nederlandstalige literatuur (1996)
De roman: verleden en toekomst (lezing, bibliofiel, 150 ex.) (1997)
Liaisons dangereuses. Literatuurstudie tussen kunst en wetenschap (1997)
Geschiedenis van de literatuur in Nederland 1885-1985 (1999)
De omslagen van de Salamanderpockets 1958-1996 (met anderen) (2009)
1 bijdrage: 'Literatuur, lust en onlust in de jaren zestig' in 'Pornografie in de Nederlandse literatuur', redactie Joost van Driel en Rick Honings (2012)

Ton Anbeek schreef een inleiding/nawoord voor

Marcellus Emants, Inwijding (1978)
Marcellus Emants, Op reis door Zweden (1983)
Marcellus Emants, Jong Holland (1983)
Marcellus Emants , Een nagelaten bekentenis (1984)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

Ton Anbeek publiceerde in 'Soma', 'Spektator', 'De Revisor', 'Hollands maandblad' en in 'De Gids'.
Ton Anbeek was redacteur van 'Literatuur'.
Ton Anbeek schreef recensies voor 'NRC Handelsblad'.

Over Ton Anbeek

Maarten 't Hart, 'Lijsttrekker Anbeek en zijn literatuurgeschiedenis' in 'Hollands maandblad' (oktober 1990)
1 bespreking: 'Ton Anbeek - Gemeenschap' in 'Panorama van de Nederlandse letterkunde. Beknopte besprekingen van 75 Nederlandse literaire werken' van C. Gerritsma (1993)
Cyrille Offermans: 'Onbegrepen kunstproza. Over Ton Anbeeks visie op de roman' + Frans Ruiter en Wilbert Smulders: 'Anbeek is 'pop', Offermans is 'gek' bij kanttekeningen bij een broedertwist' + Ton Anbeek: 'Nawoord' in 'Literatuur' (maart/april 1999)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

Ton Anbeek leverde bijdragen aan 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945', o.a. over Adriaan van Dis.
Ton Anbeek schreef bijdragen over o.a. Adriaan van Dis, Marcellus Emants Ronald Giphart, Marjolijn van Heemstra, Herman Koch, Harry Mulisch, Gerard Reve en J.J. Voskuil voor 'Lexicon van Literaire Werken'.
Jacqueline Bel, Eep Francken, Peter van Zonneveld (redactie), 'Land van lust en weelde: Italië, Nederland en de literatuur: voor Ton Anbeek ter gelegenheid van zijn afscheid als Leids hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde' (2005)

Naar Boven

Literaire prijzen

Ton Anbeek won als kind in Veenendaal een opstelwedstrijd. Het handschrift hiervan ligt nu in het gemeentearchief.

Ton Anbeek was lid van de jury voor:

Henriëtte Roland Holst-prijs 1982, 1984
Dordt-prijs voor biografie 1991, 1993, 1995, 1997, 2000
P.C. Hooftprijs 1992
Frans Kellendonk-prijs 1993
Dr. Wijnaendts Francken-prijs 1997
WFH-essayprijs 2000

Max Pam telde voor HP/De Tijd de juryleden van 14 Vlaamse en 163 Nederlandse prijzen tussen januari 1986 tot oktober 2001. Hij maakte een top 60 van juryleden. Ton Anbeek stond op nummer 35. Hij zat in die periode 8 keer in een jury.

Naar Boven

Opmerkingen

Vaak wordt Ede genoemd als zijn geboorteplaats. Hij is echter in Veenendaal geboren, in het gedeelte dat destijds Gelders was, dus wel in de gemeente Ede.
Ton Anbeek promoveerde in 1978 op een proefschrift over de naturalistische roman in Nederland.
Ton Anbeek was tot 2005 hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde in Leiden.
Ton Anbeek deed veel stof opwaaien met zijn oproep in 'De Gids' (1981) voor meer 'straatrumoer' in de Nederlandse literatuur.

Naar Boven

Anderen over Ton Anbeek

Ton Anbeek, een jongensachtig onbenul met krulletjes dat godbetert professor is. (Hans Warren, Geheim dagboek 1984-1987, blz. 133, 18-03-1985)
Af en toe stuit ook Anbeek, overigens bewonderenswaardig balancerend op de smalle strook tussen cliché en oerwaarheid, bewondering en spot, ironie en oprechtheid, op dat plafond, als hij schrijft over gelieven die samen 'de sterren plukken', of een trein willen halen 'om nooit weer terug te keren'. Of wanneer hij de bordjes richting moederschoot al te duidelijk voor de lezer uitzet: Liza ruikt als Eriks moeder en hij voelt 'een grote, intense jaloezie op het kind in haar buik'. Maar dat zijn kleinigheden in dit zeer geslaagde debuut, een roman die vanzelfsprekend sopel in elkaar is gezet. Geestig, belangwekkend en ontroerend, het juiste mengsel volgens een heel oude literaire afspraak. (Aleid Truijens, NRC, 02-10-1987)
Waarschijnlijk zal het hem tot het einde der tijden blijven achtervolgen: het verzoek om meer "straatrumoer" dat Ton Anbeek in 1981 richtte tot de Nederlandse literatuur. Sindsdien heeft Anbeek zelf twee romans geschreven, waarin het tot verbazing van sommigen niet zo vreselijk rumoerig toeging. (Arnold Heumakers, Volkskrant, 15-05-1992)
Hij verrichtte veldwerk voor zijn roman en bezocht een Nederlandse jeugdgevangenis. Met resultaat: hij is meesterlijk in het tekenen van zijn personages. Het oproepen van hun wereld is volstrekt overtuigend. Levende jongens zijn het - des te schrijnender dat ze vast zitten. (Daniëlle Serdijn over 'Vast', Volkskrant, 25-09-1999)
Met een zekere regelmaat
(maar onafwendbaar)
verschijnt er in onze literatuur
een jonge krullenbol
die zegt dat er in de poëzie
meer fanfare,
meer bravoure
moet komen,
en in de roman
meer straatrumoer.

Ik geloof daar niets van,
ik lees rustig door,
verhalen van Toergenjev,
geen rumoer te bekennen.
(A.L. Snijders, Wapenbroeders, blz. 46)