• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

Frans Budé

Profiel

Achternaam: Budé
Roepnaam: Frans
Voornamen: Franciscus Hyacinthus Gerardus Antonius
Geboren: 28-12-1945
Te: Maastricht
Pseudoniem(en): Frans Budé gebruikte het pseudoniem Frans H. Budeman bij zijn debuut in 'Elseviers Weekblad' in 1968.

Werk

Poëzie

• Vlammend marmer (1984)
• Hotel Daglicht (bibliofiel, 35 ex.) (1986)
• Suite voor een bruid (bibliofiel, 54 ex.) (1986)
• Een leem (1986)
• Kreeft (bibliofiel, 55 ex.) (1986)
• Grenswacht (1987)
• Acht kleine canto's. Bij het werk van Marianne Aartsen (1987)
• Nachtdroom (1989)
• Kleine hoogten (bibliofiel, 225 ex.) (1989)
• De Maas & andere sproken (met Hans Berghuis) (bibliofiel, 100 ex.) (1990)
• Reiziger (Maastrichts boekenweekgeschenk 1990)
• Charles Beltjens herdicht (met Hans Berghuis, Leo Herberghs en Wiel Kusters) (1991)
• De onderwaterwind (1991)
• Creciente fértil / Vruchtbaar groeiend (met Clara Janés) (bibliofiel, 100 ex.) (1991)
• Navarra: een elegie (bibliofiel, 225 ex.) (1991)
• Een hydatide van Morgagni (bibliofiel, 10 ex.) (1991)
• 1991-1992 (jaarwisselingsgeschenk) (10 ex.) (1991)
• Rennende hond (bibliofiel, 145 ex.) (1991)
• Um diese Stunde (bibliofiel, 75 ex.) (1991)
• Vloedgolf (bibliofiel, 10 ex.) (1992)
• Als de vleugels van een vlinder / Marianne van der Heijden (1992)
• Maaltijd (1994)
• Tabula materna (bibliofiel, 65 ex.) (1994)
• Zeegang (bibliofiel, 250 ex.) (1995)
• Scherven vol geluk (bibliofiel, 40 ex.) (1995)
• Slinger (bibliofiel, 30 ex.) (1995)
• Verschijningen (bibliofiel, 100 ex.) (1996)
• In Remersdaal (1997)
• Voor Hadewych & Dirk (bibliofiel, 50 ex.) (1997)
• Transparanten (bibliofiel, 73 ex.) (1998)
• Zomerplaats (bibliofiel, 350 ex.) (1998)
• Het perfecte licht: beschouwingen, verhalen, gedichten (1999)
• Hoe het is (bibliofiel, 50 ex.) (2000)
• Boven de bomen en de stad (biobliofiel, 500 ex.) (2001)
• Alles gaande (2001)
• Lithomania / Hans Lemmen (versie in het Nederlands/Engels en in het Frans/Duits) (2002)
• Een huis in de grond (bibliofiel, 450 ex.) (2003)
• De trein loopt prachtig binnen (2003)
• Gregor in gedachten = Gregor in Gedanken (Duitse vertaling door Stefan Wieczorek) (2004)
• Blauwe rijst (2006)
• Calex, 1967-2006 (bibliofiel, 500 ex.) (2007)
• Hoe alles gebeurt (2007)
• Westenwind: gedichten bij recent werk van Ger Lataster (2008)
• Bestendig verblijf (2009)
• Toen (bibliofiel, 75 ex.) (2009)
• Peyton's facebook (2009)
• Die zomer (bibliofiel, 125 ex.) (2010)
• Kom, Maastricht (bibliofiel, 50 ex.) (2010)
• Philippen & zn. (2010)
• Handbagage (bibliofiel, 75 ex.) (2010)
• Lataster: een ode aan het leven zelf (2011)
• De jaren in Maastricht (bibliofiel, 5 ex.) (2011)
• Vierluik voor Alexander (bibliofiel, 5 ex.) (2011)
• Over land (bibliofiel, 35 ex.) (2012)
• Transit (2012)
• Lataster in Arti Legi (bibliofiel, 50 ex.) (2012)
• Handgepäck (bibliofiel, 60 ex. met een inleiding van Cees Nooteboom) (2013)
• Reis door Rusland (2013)
• Familia: zeven Limburgse families zeventig jaar later (met anderen) (2013)
• Bij de bomen - Kantel het bos (bibliofiel, 126 ex.) (2013)
• Achter het verdwijnpunt (2015)
• Thuiskomen: een inspiratie over en weer (met Chrit Rouuseau) (2016)
• Ein Haus in der Erde (tweetalige uitgave, vertalingen door Stefan Wieczorek) (2016)
• In de loop van de Maas (500 ex.) (2016)
• De elementen (met anderen) (bibliofiel, 70 ex.) (2016)
• Zoveel nabijheid (2018)
• Sleutel (bibliofiel, 24 ex.) (2018)
• Rivier (jaarwisselingsuitgave) (2019)
• De tocht (2021)
  
  

Proza

• Het perfecte licht: beschouwingen, verhalen, gedichten (1999)
• Afrit (2005)
• De dagen: belevenissen van een jongen (2017)

Brieven

• 1 brief van Jan Hanlo aan F. Budé (31-07-1967) in Jan Hanlo, 'Brieven 1963-1969' (1989)

Toneel

• De fanfare en alles wat verandert (libretto, met Anne Parlevliet) (2014)

Overige non-fictie

• Peter Wehrens (het gewicht der dingen) (met anderen) (1988)
• Innercirkel / Piet Killaars (1994)
• Passies en idolen = Passions and idols = Passionen und Idole / Marianne Aartsen (1994)
• Tekens van aandacht: over werkelijkheid en utopie (1995)
• Beelden / Piet Killaars (met anderen) (1997)
• Atmospheric phenomena / Jan Martens (1997)
• Piet Killaars en Tegelen (met anderen) (1997)
• Het Gonst in Minotaurus: bibliofiel drukwerk van Dick Wessels (1998)
• Weerschijn en gemoed. Over het werk van Bep Scheeren (1998)
• Het perfecte licht: beschouwingen, verhalen, gedichten (1999)
• De weg door de stad = Der Weg durch die Stadt / Sander Philippen (2001)
• Passages / Marianne Aartsen (2001)
• Tussen zon en maan: hommages aan Jo Peters (1937-2001) (redactie, met anderen) (2002)
• Rommert Boonstra's flowering inferno (met anderen) (2002)
• 25 jaar boekhandel De Tribune (met Hans van de Waarsenburg en Robert-Jan Wesly) (2003)
• P. C. Hooftprijs 2006 voor poëzie aan H.C. ten Berge (feestrede) (2006)
• Ter plaatse (2006)
• Een beeld van de zinnen: voor H.C. ten Berge (redactie, met anderen) (2008)
• Cor Rosbeek: een leven in druk (2008)
• Martin Linnartz. Beeldend kunstenaar (2009)
• Inleiding en zeven gedichten bij schilderijen van Bep Scheeren in Van de haat en de liefde 2000–2010 (2010)
• Zeven gedichten in Ger Lataster: Een ode aan het leven zelf (2011)
• Hans Bartelet, schepper van schoonheid (2012)
• Look at me and see what I could not (yet) see: Gilbert De Bontridder, through the eyes of Sara Bachour & Joep Hinssen, Maarten Davidse & Simon Weins, Studio Oneindigheid (Charlotte Lagro, Chaim van Luit, Joep Vossebeld), Tim Rutten & Roel Pansters, Krist Gruijthuijsen (met anderen) (2017)

Vertalingen/bewerkingen

Vertaald

• Werk van F. Budé in 'Helan xiandai shixuan' (Chinese vertaling van moderne Nederlandse poëzie van diverse dichters) (1988)
• 6 gedichten in 'die horen' (1991)
• 13 gedichten in 'Eine Jacke aus Sand. Poesie aus den Niederlanden', samengesteld door Gregor Laschen. Diverse vertalers (1993)
• 3 gedichten in 'Paricutin'. Samengesteld door Jürgen Nendza. Nederlands/ Frans / Duits (1993)
• 1 gedicht en acht tekeningen in 'die horen' (1993)
• 3 gedichten in 'Wechseltausch' (1995)
• 4 gedichten in 'Freundschaft der Dichter'. Werner Soller. Diverse vertalers (1997)
• Werk van Frans Budé in 'Schönes Babylon: Gedichte aus Europa in 12 Sprachen', samengesteld door Gregor Laschen (1999)
• 3 gedichten in 'a'lpha prisma', samengesteld door Birgit Bodden. Diverse vertalers. Nederlands / Frans / Duits (2001)
• 6 gedichten in 'die horen' (2001)
• 2 gedichten in 'Im Fremdwort zuhaus' (2001)
• 6 gedichten in 'Moderne Nederlandse poëzie'. In het Chinees vertaald door Maghiel van Crevel (2002)
• Lithomania / Hans Lemmen (versie in het Nederlands/Engels en in het Frans/Duits) (2002)
• 1 gedicht in ' Königs Schiffe vor Eden', samengesteld door Gregor Laschen (2003)
• Unterm Neonhimmel (Duitse vertaling door Stefan Wieczorek) (2003)
• Gregor in gedachten = Gregor in Gedanken (Duitse vertaling door Stefan Wieczorek) (2004)
• 3 gedichten in 'Orpheus versammelt die Geiste', samengesteld door Peter Hehrisch en Axel Helbig (2006)
• 11 gedichten in 'Akzente', met een inleiding van Cees Nooteboom (2008)
• Handgepäck (vertaald door Stefan Wieczorek) (2013)

Frans Budé schreef een nawoord voor

• Hans Berghuis, Ik kan alleen maar zingen: verzamelde gedichten (2006)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Frans Budé publiceerde in 'Elseviers Weekblad', 'Raster', 'De Gids', 'De Revisor', 'Yang', 'Parmentier', 'Dietsche Warande & Belfort', 'Vrij Nederland, 'Revolver', 'De zingende zaag', 'Pöeziekrant', 'De Brakke Hond', 'Hollands Maandblad'.
• Frans Budé schreef over literatuur en beeldende kunst voor het 'Limburgs Dagblad'.
• Frans Budé was van 1984 tot 1987 redacteur van 'Het Bassin'.

Over Frans Budé

• Een bijdrage over Frans Budé in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Ewout van der Knaap (mei 1994)
• In 'Overvloed' heeft Hans Groenewegen een uitgebreid essay opgenomen over Budés poëzie (2005)
• 1 hoofdstuk: 'Deze is aansprakelijk, over Frans Budé' in 'Overvloed. Kritieken en kronieken over poëzie' van Hans Groenewegen (2005)
• Rob Molin, 'Dat niets meer voorbijgaat: over het werk van Frans Budé' (2009)
• 'Mededogen om het kwaad', uitgebreid interview met Frans Budé door Remco Ekkers in 'De poëziekrant' (2009)
• 1 hoofdstuk: 'Over experimentelen en autonomisten en vooral over Frans Budé' in 'Terzijde van de vulkaan' van Rob Molin (2012)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Het gedicht 'De aankomst' uit 'Vlammend marmer' werd in 1987 door Rick Debie op muziek gezet.
• Huub Beurskens , 'De schaamte, niet de dood: enkele opmerkingen bij de schilderijen van Frans Budé = Die Scham, nicht der Tod : ein paar Bemerkungen zu den Gemälden von Frans Budé' (1989)
• Hans Groenewegen, Marc Kregting, 'Men raakt elkaar geruisloos aan: voor Frans Budé' (2005)
• Een beeld van de zinnen: voor H.C. ten Berge (redactie, met anderen) (2008)
• Er staat een gedicht van Frans Budé op het oorlogsmonument aan de Platanendreef in Brunssum.
• Er staan regels van Frans Budé op het kunstwerk 'Innercirkel' van Piet Killaars aan de Kasteellaan in Tegelen.
• Er staat een gedicht van Frans Budé op een flat aan de Holleweg in Bergen op Zoom.
• In de openbare leeszaal in Maastricht is het gedicht 'Toren van Siza' van Frans Budé te lezen.
• In het Jekerpark in Maastricht is het gedicht 'Wandeling' van Frans Budé te lezen.
• In 2010 maakten de componisten Margriet Ehlen ('Twee elegiëen'), Jean Lambrechts, Peter Serpenti, John Slangen, André Stolwijk ('Maastricht') en Robert Weihrauch diverse composities bij gedichten en liedteksten van Frans Budé.
• Een portret (olieverf op paneel) van Frans Budé door Marianne Aartsen, gemaakt in 2003, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
• Gedicht 'De trein loopt prachtig binnen' in het Spoorwegmuseum te Utrecht (2011)
• Op verzoek van dialectvereniging Veldeke het gedicht 'Iech loer' (Ik kijk) in twee blinde ramen te Maastricht (O.L.V. plein / hoek Achter de Comedie) (2012)
• CD met muziek van componiste Anne Parlevliet bij het lange, episch gedicht 'De fanfare en alles wat verandert' (2013)
• Een bijdrage van Frans Budé in 'Artefact' nr. 953: gapingen van mijn geest' van Hans Klein Hofmeijer (500 ex.) (2018)
  

Literaire prijzen

• Sjiek Literatuurprijs voor 'De dagen'.
• Leo Herberghs-prijs voor zijn poëzie (2018).
  

Frans Budé was lid van de jury voor volgende prijzen:

• Jo Peters Poëzieprijs 2002, 2004.
• Poëziewedstrijd van de gemeente Maastricht 2004.
• Selexyz Debuutprijs 2006, 2007, 2008.

Opmerkingen

• Frans Budé groeide op in een katholiek gezin. Zijn vader was drogist.
• Frans Budé studeerde aan de Sint-Vincentius Kweekschool in Maastricht.
• Vam 1967 tot 1970 werkte hij al onderwijzer. Daarna was hij tot 1978 leraar geschiedenis en maatschappijleer aan de Geusselt Mavo in Maastricht.
• In 1970 trouwde hij met Riet Dolders.
• Van 1978 tot 1985 was hij directeur van de openbare basisschool 'De Kring' in Maastricht. Van 1985 tot 1988 deed hij nog ander werk in het onderwijs.
• Vanaf 1988 is hij full-time beeldendkunstenaar/fotograaf/dichter.
• Frans Budé woont aan de Kalfstraat in Maastricht.
• Terugkerende thema's in zijn werk zijn de dood en de geschiedenis van mens en landschap. Ook de stad Maastricht komt in zijn werk veel voor.

Handschrift Frans Budé

Anderen over Frans Budé

• Het debuut vlammend marmer bundelt tegenstellingen: 'Geen beugel verwacht een voet / die in marmer reizen moet.' Behalve het reismotief, dat Budés hele poëzie doortrekt, kondigt hier het material van de grafplaat het einde van de reis aan. Recensenten wijzen erop dat Budé een eigen wereld oproept in een gestileerd surrealisme. (Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945, mei 1994).'
• Al vele jaren schrijft Budé de ene na de andere reeks gedempte gdichten, in fraai maar behoedzaam Nederlands voortstappende teksten die het Limburgse landschap oproepen en zich iedere strofe bewust zijn vande eindigheid van het bestaan. (Piet Gerbrandy, Volkskrant, 25-04-2003)
• Het gestaag groeiende oeuvre van de Limburgse dichter Frans Budé vormt een van de best bewaarde geheimen van de Nederlandse literatuur. (...) Budé schrijft over het Limburgse landschap, het tastbare verleden, de dood, over weemoed en verlangen. Maar wat vooral opvalt, is zijn glasheldere taal. (Piet Gerbrandy over de novelle 'Afrit', Volkskrant , 13-01-2006).
• Taal en beelden zijn uitvergroot en krachtdadig, je krijgt als lezer de neiging om je strijdbaar op te stellen, ongeacht op welke betekenislaag je insteekt. Wat hier staat, wil je niet als waarheid zien, maar treft je wel als zodanig tussen de ogen (...). Trefzekere beschrijvingen, waarvan er minstens één een bestaan als veelgebruikt citaat tegemoet kan zien: 'Hij heeft ogen die verloren staan en / toch weet hij te vinden.' (Yvonne Broekmans, e-magazine Meander, 10 augustus 2006)
• In een uithoek van dit koninkrijk woont een dichter die al ruim twee decennia geheel zijn eigen gang gaat, onaangeraakt door modes, trends of hypes. (Piet Gerbrandy, Volkskrant, 25-08-2006)
• Een tijdloos en nauwgezet onderzoek naar de grenzen van leven en dood, herinneringen en vergetelheid, taal en stilte. (Piet Gerbrandy, Volkskrant, 2006)
• Het werk uit zijn beginperiode kreeg van critici vaak het stempel 'hermetisch'. Ze vonden zijn poëzie ontoegankelijk, vooral door zijn onalledaagse talgebruik en beeldspraak. Door de jaren heen evolueerde Budés werk echter en werden zijn gedichten helderder en concreter. (Limburgs Literair Lexicon, blz. 63)
• Budé heeft zich in toenemende mate ontwikkeld tot een dichter van de intimiteit, van de vertraging en het tedere gebaar, van het verlangen, de hunkering en de wellust. (Cyrille Offermans in 'Ons Erfdeel', februari 2008)
• Budé schiep een eigenzinnig oeuvre dat bij lezen recht overeind blijft .(Arie van den Berg, NRC Handelsblad, 24-04-2009)
• Het gaat Budé om de wereld, de mens, het bestaande en hoe dat onvermijdelijk afloopt. Hij registreert subtiel. Goed maar soepel in de vorm zittende poëzie van een dichter die het ambacht hoogacht en de emoties, in bedwang, niet schuwt. (T. van Deel NBD|Biblion, 2012) 
• Leven, dood en hun raadsels, stilte en verlangen, verwondering vanwege een blijvende vreugde om het bestaan. (...) De dichter van 'Transit' is een mediator. Hij verbindt ons met elkaar en met het leven. (Koen Eykhout, Limburgs Dagblad, 30-10-2012)
• Deze dichter laat zich gewoon nergens door van zijn wijs brengen. (Rob Schouten, Awater, winter 2013)
• Als een Sint Franciscus raakt Budé in gesprek met wat de mens omringt en maakt hij de lezer, zo vergaat het mij althans, deelgenoot van een intieme belevingswereld en levensintensiteit. Slechts even gloort het land achter de uiterste grens: ‘forellen sprongen moeiteloos / tegen de hemel op’ of ‘de zee een druppel tijd’. Emotionele frasen, gedempt door humor en ironie, wekken het voorbije tot leven en laten het heden voortduren. “Wat geweest is, zal zijn”, zegt Budé in navolging van Pavese. En ik zeg het Budé na. Hij creëert zoals zijn kunstbroeders in de muziek of in de schilderkunst een ‘bestendig verblijf’, een omschrijving die hij als titel aan een recente bundel meegaf. (Rob Molin, Poëziekrant 1, 2013)
• Met beheerste precisie, zonder in machteloos gestamel te vervallen, zoekt Budé in een vijfdelig War Requiem telkens het hart van de verschrikking. Hij spreekt zijn collega’s Apollinaire, Ernest Hemingway, Blaise Cendrars, Alain-Fournier en Wilfred Owen toe op het moment dat ze zwaar gewond of dodelijk getro¤en werden, niet minzaam, niet troostend, maar in een even onmogelijke als onvoorwaardelijke poging tot herbelevende solidariteit. (Cyrille Offermans, Ons Erfdeel, 2015/1)
• Budé's poëzie heeft iets verborgens, een stille wereld van verschuivingen, van bijna geluidloze bewegingen waarin de taal een eigen muziek maakt die bestaat uit een doorzichtig bouwwerk van nuances waarin je gedwongen wordt heel voorzichtig en nadenkend rond te gaan om je aan de heersende geluidloosheid aan te  passen. Hier schreeuwt niets, terwijl het toch over grote thema's gaat, over dood en vergankelijkheid, over liefde, maar zonder ooit grote woorden te noemen. Het is alsof er in een andere kamer, vlak naast je, muziek gespeeld wordt die bestaat uit omkeringen en herhalingen, con moto, en met een heel eigen syntaxis, een hoogst particuliere zinsbouw, waardoor de zinnen eerder fluisteren dan hardop spreken. Pas als je goed luistert hoor je uit hoeveel fijnzinnige observaties de gedichten zijn opgebouwd, cycli van stad en landschap, van herinnering en ontmoeting. (Cees Nooteboom, De schrijver als hoofdpersoon, 2015)

Mijn favoriete citaat

Het oog ziet soms te veel: een mond
loopt weg, een hand raakt niet gevuld.
Zo breed de angst die opspringt
in het lijf, dat wat doet en weg-
haalt. Men schiet nabij, draagt
woorden toe als om te stelpen de vloed
die kronkelt in het stille hoofd.
(Frans budé, Aanblik (frament), Alles gaande)

Bronnen o.a.

• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (mei 1994)
• Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Limburgs Literair Lexicon (2007)
• Gegevens Frans Budé
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (april 2021)