• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

Ernest Claes

Profiel

Achternaam: Claes
Roepnaam: Ernest
Voornamen: Andreas Ernestus Josephus
Geboren: 24-10-1885
Te: Zichem
Overleden: 02-09-1968
Te: Ukkel (Brussel)
Pseudoniem(en): Ernest Claes publiceerde in 1946 een aantal verhalen onder het pseudoniem G. van Hasselt.

Werk

Proza

• Uit mijn dorpken (1906)
• Uit mijn soldatentijd (1917)
• Namen 1914 (1919)
• Bei uns in Deutschland (1919)
• Oorlogsnovellen (1919)
• De Witte (1920)
• Zichemse novellen (1923)
• De vulgaire geschiedenis van Charelke Dop (1923)
• De fanfare 'De Sint-Jans-vrienden' (1924)
• Een klassieke reis in het 'schoone Italie' (ca. 1925)
• Het leven van Herman Coene (2 delen)
  - Het kind (1925)
  - Het leven (1930)
• Kiki (1925)
• Wannes Raps (1926)
• Onze smid (1928)
• Drie koningen uit het oosten (ca. 1930)
• De Heiligen van Sichem (1931)
• De geschiedenis van Black (1932)
• De wondere tocht (1933)
• Toen Ons-Lieve-Vrouwke heuren beeweg deed (1933)
• Kobeke (1933)
• Pastoor Campens zaliger (1935)
• Van den os en den ezel (1937)
• Reisverhaal met allerhande afwijkende bespiegelingen over menschen en dingen, water en politiek, aardrijkskunde en liefde (1938)
• Jeugd (1940)
• Clementine (1940)
• De moeder en de drie soldaten (1942)
• Herodes (1942)
• Vertelsels voor Janneke en Mieke (met Herman Teirlinck, Felix Timmermans en Gerard Walschap) (1943)
• De wonderbare tocht (heruitgave van 'Toen Ons-Lieve-Vrouwke heuren beeweg deed') (1944)
• Jeroom en Benzamien: zijnde het waarachtig verhaal van twee door hoovaardij misleide en door de liefde geredde beenhouwers (1946)
• Kerstnacht in de gevangenis (1946)
• Gebed van de gevangene (1946)
• De oude moeder (1946)
• Gerechtelijke dwaling (1947)
• De oude klok (1947)
• Sinter-Klaas in de hemel en op aarde (1947)
• Jeroom en Benzamien (1947)
• Die schone tijd (1949)
• Studentenkosthuis 'Bij Fien Janssens' (1950)
• Peter en Polly (1950)
• Floere het fluwijn (1950)
• Daar is een mens verdronken (1951)
• Het leven en de dood van Victalis van Gille (1951)
• Cel 269 (1951)
• Voor de open poort (1952)
• Wannes Raps, Onze smid - en andere novellen (Wannes Raps/Stegger/Onze smid/Nolle Janes/Een held/De nachtelijke tocht) (1952)
• Over reizen en reizigers: met allerhande beschouwingen die er niets mee te maken hebben (1952)
• De nieuwe ambtenaar (1953)
• Het was lente (1953)
• De oude moeder (De nieuwe ambtenaar/Herodes/Schetsen uit Montecatini) (1955)
• Ik en mijn lezers (1955)
• Twistgesprek tussen Demer en Schelde, zijnde een academische verhandeling over meisjes, bier, heiligen, sexuele, culturele en agronomische aangelegenheden door E. Claes en F. de Pillecijn (1956)
• Dit is de sproke van broederke Valentijn (1956)
• Ik was student (1957)
• Leuven, O dagen, schone dagen! (1959)
• De mannen van toen (1959)
• Ik en de Witte (5000 ex.) (1960)
• Voordrachtgevers zijn avonturiers (1962)
• De nieuwe ambtenaar/Kiki/Floere het fluwijn (1962)
• Claes Omnibus (De Witte/Floere het fluwijn/Jeugd/De Heiligen van Zichem/Clementine/De oude klok) (1963)
• Claes Omnibus twee (Wannes Raps/Pastoor Campens zaliger/Black/De fanfare 'De St.-Jansvrienden'/De nieuwe ambtenaar/Het leven en de dood van Victalis van Gille/Bei uns in Deutschland) (1964)
• Omnibus drie (Jeroom en Benzamien/Kiki/Ik en de Witte/Ik was student) (1967)
• De fanfare 'De Sint-Jans-Vrienden' en andere novellen (1968)
• De moeder en de drie soldaten: en andere novellen (1969)
• Omnibus vier (De oude moeder/Het was lente/De oude moeder en de drie soldaten/Voor de open poort/Leuven, o dagen schone dagen!) (1970)
• Mensen van bij ons (1975)
• Claes omnibus vijf (Pastoor Munte/Onze smid/Stegger/Wannesome/De mambers van 't Konsèl/Daske/Mijnheer Albert/Daar is een mens verdronken) (1975)
• Claes omnibus twee (Wannes Raps/Pastoor Campens zaliger/Black/De fanfare 'De St. Jansvrienden'/De nieuwe ambtenaar/Het leven en de dood van Victalis Gille/Bei uns in Deutschland) (1976)
• Groeten uit 't Belgiekske: kroniek van een free-lance journalist (1977)
• Toen "De Witte" werd verfilmd en andere verhalen (1977)
• Omnibus Vijf-in-een (De Witte/Floere het fluwijn/Jeugd/De Heiligen van Zichem/Clementine) (1977)
• Bij ons in Vlaanderen (1978)
• Jeroom en Benzamien/Het was lente (1980)
• De sproke van broederke Valentijn; De wonderbare tocht (1980)
• De twaalf (2000 ex.) (1987)
• Cel 269 (1990)
• Moeders (1991)
• In die Nacht, zo schoon en stil ... kerstmotieven uit zijn werk (1992)
• Reisherinneringen (2009)
• Zo was het leven: onuitgegeven brieven en verhalen (2011)
• Uilenspiegel leeft nog (2012)

Brieven

• 1 brief aan Ernest Claes in 'Gerard Walschap Brieven 1921-1950' (1998)
• 12 brieven aan Ernest Claes in 'Gerard Walschap Brieven 1951-1965' (2002)
  
• 3 brieven aan Ernest Claes in 'Gerard Walschap Brieven 1966-1989' (2002)
• Zo was het leven: onuitgegeven brieven en verhalen (2011)
• Briefwisseling Stijn Streuvels (1871-1969) - Ernest Claes (1885-1968) (bezorgd door Marcel De Smedt) (2013)

Dagboeken

• Uit de dagboeken van Ernest Claes (1981)
• Uit de dagboeken van Ernest Claes: het afscheid (1982)

Hoorspel

• De Witte (AVRO, 1931)

Overige non-fictie

• Van nu en straks (met J. Muls, F. Toussaint van Boelaere en A. van Cauwelaert) (1944)
• Tussen twee wereldoorlogen... : journalistieke beschouwingen tussen 1918 en 1938: voor de eerste maal in boekvorm verzameld (1984)
• Parlementaire kronieken (2010)

Vertalingen/bewerkingen

• Marie Gevers, En zie de sterre bleef staan (1963)

• 'Lente' werd in het Engels vertaald.
• 'De Witte' is o.a. vertaald in het Japans, Hongaars en Hebreeuws.
• Kiki (Franse vertaling van 'Kiki' door Roger Kervyn en Marcke ten Driessche) (1933)
• La nocturne visite de Notre Dame (Franse vertaling van 'Toen Ons-Lieve-Vrouwke heuren beeweg deed' door Piet Heuvelmans) (1934)
• Beloglavcek (Sloveense vertaling van 'De Witte' door Silvester Skerl) (1934)
• Bruder Jakobus (Duitse vertaling van 'Kobeke' door Peter Mertens) (1935)
• Filasse (Franse vertaling van 'De Witte' door Lode Roelandt) (1935)
• Der Pfarrer aus dem Kempenland (Duitse vertaling van 'Pastoor Campens zaliger' door Peter Mertens) (1939)
• Donkelhof und Wasinghaus (Duitse vertaling van 'Het leven van Herman Coene' door Bruno Loets) (1940)
• Die Heiligen von Sichem (Duitse vertaling van 'De heiligen van Sichem' door Edith ter Meer) (1940)
• La vie joyeuse et vertueuse du curé Campens (Franse vertaling van 'Pastoor Campens zaliger' door Yves Lenoir) (1940)
• Flachskopf (Duitse vertaling van 'De Witte' door Peter Mertens) (1941)
• Jugend (Duitse vertaling van 'Jeugd' door Bruno Loets) (1942)
• Jeunesse (Franse vertaling van 'Jeugd' door Noël Noriac) (1942)
• Die alte Uhr. Erzählung (Duitse vertaling van 'De oude klok' door Elisabeth de Boer) (1950)
• Das Leben und der Tod des Victalis van Gille: Erzählung (In het Duits vertaald door Bruno Loets) (1953)
• Hannes Raps: eine Landstreicher-Geschichte (In het Duits vertaald door Peter Mertens) (1957)
• Pater Cellarius und andere Geschichten aus dem Kempenland (In het Duits vertaald door Peter Mertens) (1957)
• Jeroom und Benzamien: die wahre Geschichte zweier durch Hochmut irregeführter und durch die Liebe geretteter Metzger und Der neue Beamte: eine utopische, aber durchaus auch mögliche Geschichte (In het Duits vertaald door Mira Hinterklausen) (1961)
• Clementine und andere Originale aus Flandern (In het Duits vertaald door Mira Hinterklausen) (ca. 1964)
• Die Dorfmusik: erzählung (Duitse vertaling van 'De fanfare 'De Sint Jansvrienden' door Peter Mertens) (1965)
• Jérôme et Benjamin: histoire véridique de deux bouchers égarés par l'orgueil et sauve´s par l'amour (Franse vertaling van 'Jeroom en Benzamien' door Paul de Win) (1966)
• Whitey (Engelse vertaling van 'De Witte' door Charles Dowsett) (1970)
• Blagopokojni zupnik Kampens (Kroatische vertaling van 'Pastoor Campens zaliger' door Stanko Belaj) (1983)
• Beli (Servische vertaling van 'De Witte' door Ivana Scepanovic) (1995)

Na de uitzending bleef Claes nog steeds aan het woord. Hij vertelde mij toen onder andere, dat zijn boek De Witte in het Hebreeuws was vertaald, waarop ik hem geantwoord heb, al handenwrijven: 'Dat is fijn… nu gaat ons lieve heer óók de Witte kunnen lezen.'
(Louis Paul Boon, Boontjes 1966, 14/1, blz. 23)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• In 1906 begon hij op de reactie van de 'Bode' in Averbode.
• Ernest Claes was redacteur van 'Het Land', Vlaamsche Arbeid'. 'Dietsche Warande en Belfort' en 'De Beiaard'.
• Ernest Clae publiceerde in 'Het Nieuws van den dag voor Nederlands-Indié',.

Over Ernest Claes

• Armand Boni, 'Ernest Claes: een blik op zijn leven en levenswerk' (1948)
• Louis Sourie, 'Het werk van Ernest Claes' (1948)
• Een interview met Ernest Claes in 'Mens en kunstenaar I' van Louis Sourie (1955)
• 1 hoofdstuk: 'Claes-zijn-Witte' in 'Verzameld werk, vierde deel' van August Vermeylen (1955)
• A. van Hageland, 'Ernest Claes en wij. Een literair-volkskundige studie' (1959)
• A. van Hageland, 'Ernest Claes' (1960)
• André Demedts, 'Ernest Claes', serie Monografieën over Vlaamse letterkunde (1961)
• 1 hoofdstuk: 'Ernest Claes' in 'Gegist bestek deel 2: Benaderingen en ontmoetingen' van C.J.E. Dinaux (1961)
• 1 hoofdstuk: '300.000' in 'Loodlijnen' van Kees Fens (1967)
• Een interview met Ernest Claes in 'Dat zei Claes, dit zegt Claus' van José De Ceulaer (1969)
• 'Huize Ernest Claes, zichem' (1972)
• Bert Decorte, 'Levensbericht Andreas Ernestus Josephus Claes' in 'Jaarboek van de maatschappij der Nederlandse letterkunde te Leiden 1975-1976' (1977)
• Piet Vandevoort, 'Post-scriptum: aanvullende bio- en bibliographische gegevens over Ernest Claes' (1978)
• Roger Daems, 'Volksgeloof en bijgeloof in het werk van Ernest Claes' (1979)
• 'Ernest Claes: leven en werk' (catalogus) (1985) (ook in het Frans: 'Ernest Claes: vie et oeuvre')
• 'Ernest Claes 1885-1985: publikatie naar aanleiding van de tentoonstelling "Omkijken naar Ernest Claes" '(1985)
• Jan Van Hemelryck, 'Omkijken naar Ernest Claes 1885-1985' (1985)
• Piet van Bouchaute e.a., 'Ik schreef het zoals ik het vertelde: Ernest Claes 1885-1968' (Tentoonstellingscatalogus, 19 oktober-17 november) (1985)
• Wim van Gelder, 'Het land van de Witte: Scherpenheuvel, Zichem, Averbode, Aarschot' (1986)
• A. van Hageland, 'Ernest Claes en ons volksleven' (1987)
• Frans Verstreken, 'Tussen Demer en Nete' (Jaarboek van het Felix Timmermans-Genootschap) (1988)
• Een bladzijde over (het graf van) Ernest Claes in 'Herinneringen in steen' van Adelaïde van Reeth en Guido Peeters (1988)
• 1 hoofdstuk: 'Ernest Claes. De Witte' door Jooris van Hulle in 'Lexicon van Literaire Werken' (1989)
• Aloïs van Tongerloo, 'Pastor Bonus: het priesterbeeld in zijn werk' (1750 ex.) (1993)
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'De Wtte' van Ernest Claes besproken als boek bij 'ontsporen'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
• Bert Govaerts, 'Ernest Claes: de biografie van een heer uit Zichem' (2016)
• Freddy Vandenbroucke, 'Ernest Claes: biografisch doorgelicht (2020)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'De Witte' werd in 1934 verfilm en nog eens in 1979 door Robbe de Hert, met als titel 'De Witte'. De versie van 1934 was de eerste Vlaamsgesproken film van Belgie.
• 'Ernest Claes leest voor uit eigen werk' serie levensbeelden (LP) (1960)
• Maurits Balfoort, 'Wij, heren van Zichem' (naar de vertellingen van Ernest Claes) (1971)
• 'Pastoor Campens zaliger' verscheen in 1975 als Grote letterboek.
• 'Charelke Dop' verscheen in 1976 als Grote letterboek.
• 'Jeugd' verscheen in 1979 als Bulkboek 85.
• 'Wij heren van Sichem' was populair als televisiefeuilleton, gemaakt door Maurits Balfoort.
• Lewie Verheyden (De Witte) uit 'De Witte' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 'De Witte', in beeld gebracht door N. Degouy & D. Acket (500 ex.) (1980)
• Fernand Auwera & Robbe de Hert, De Witte van Sichem, naar Ernest Claes (1980)
• 'De Witte' verscheen in 1981 als Grote letterboek.
• 1985 was in Zichem Ernest Claes-jaar. Er was een feeststoet en er werd op het marktplein een beeld onthuld, gemaakt door Tom Franzen. Het stelt Claes voor, met De Witte op zijn schouders.
• In Antwerpen - in het Archief en Museum voor het Vlaamse cultuurleven - de tentoonstelling 'Ik schreef het zoals ik het vertelde' over Ernest Claes.
• Sinds 2006 staat een Ernest Claes-monument in Averbode. Het stelt doe jonge Ernest Claes voor als tamboer. Het beeld is gemaakt door René Huybrechts.
• 'Karel Vingerhoets leest de fanfare De Sint-Jansvrienden van Ernest Claes' (1 cd) (2007)
• 'De Witte', naverteld in eenvoudig Nederlands door An van Parys (2022)

Literaire prijzen

• Prijs van de provincie Brabant 1936 voor 'Wannes Raps'
• Driejaarlijkse Staatsprijs voor verhalend proza 1941 voor 'Jeugd'
• De vertaling van 'Lente' werd in 1951 bekroond door de Vlaams-Hollandse jury van de internationale novellenprijsvraag van de New York Herald Trinbune.
• Prijs der Vlaamse Provincies 1958.
• Ere-burgerschap van Averbode en Zichem.
• In 2005 eindigde Claes op nr. 197 tijdens de Vlaamse versie van De Grootste Belg.

Opmerkingen

• Ernest Claes werd geboren in een groot landarbeidersgezin, hij was het zevende van negen kinderen.
• Het gezin woonde aan de steenweg van Zichem naar Averbode.
• Omdat hij niet sterk was, kon hij geen boer worden. Na zijn eerste communie ging hij werken als jongste bediende in de drukkerij van de abdij van Averbode.
• De paters van die abdij lieten hem studeren aam het Sint-Jozefcollege en later in Leuven.
• Ernest Claes studeerde Germaanse filologie in Leuven. Hij promoveerde in 1910 op een proefschrift over Potgieter.
• In 1912 trouwde hij met Stephanie Vetter. Zij was Nederlanse en ook auteur.
• In de Eerste Wereldoorlog was Ernest Claes krijgsgevangene.
• Daarna was hij van 1913 tot 1951 ambtenaar bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
• Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte Ernest Claes mee aan Duitsgezinde Vlaamse tijdschriften. Na de bevrijding heeft hij drie maanden gevangen gezeten. In 1948 werd hij door de krijgsraad vrijgesproken.
• Ernest Claes werd bekend met 'De Witte'. Dit boek beleefde in 1964 de honderdste druk.
• In 1964 werd het De Witte-monument onthuld.
• Hierna werd Ernest Claes ziek. In mei 1966 had hij behoorlijk last van zijn hart en longen.
• Hij schrijft veelal streekgebonden (de grensstreek tussen Kempen en Hageland), humoristische verhalen.
• In april 1967 werd zijn geboortehuis opengesteld als museum. Claes was al ziek, maar kon de opening van dit museum nog meemaken.
• Ernest Claes werd vanaf juli 1968 verpleegd in het ziekenhuis in Ukkel. Hier overleed hij op 02-09-1968.
• Ernest Claes werd op 06-09-1968 begraven op het Abdijkerkhof in Averbode, tegen de muur van de abdijkerk, van de paters die hem in contact brachten met de literatuur. Zijn vrouw werd op 09-10-1974 bij hem begraven. Ze hadden samen de grafkelder al veel eerder bekeken. Van dat moment bestaat er een foto.

Anderen over Ernest Claes

• Hij verenigt in zijn werk het romantisme van de herinneringskunst met het realisme van de nuchtere opmerker; de liefde, bezit van de heimatschrijver, voor het vertrouwde land, waar hij met lichaam en ziel thuishoort, met oprechte belangstelling voor de ongecompliceerde en toch typische persoonlijkheid. Een denker, een vorser naar de diepste aandrangen van het menselijke handelen, een meesterlijk stylist is hij niet, en toch gaat van zijn kunst de aantrekkelijkheid van een bezielde waarachtigheid uit. Daar ligt de reden van de sympathie, die haar in zo ruime mate bewezen wordt. (Andre Demedts, Ernest Claes, blz. 17)
• Hij geldt als een typisch regionalistisch gericht, kleurig volksschrijver met werk vol gemoedelijkheid en sappigheid. (Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur, blz. 34)
• De glimlachende gemoedelijkheid van Claes is een verworvenheid, een geschenk aan zijn omgeving en terzelfder tijd een schild. Daarachter klopt een hart dat licht gewond is, niet graag misdaan wordt en niettemin tracht het leed dat hem berokkend wordt niet te onthouden. Nochtans zal hij nooit boven de smarten en vreugden van het leven kunnen staan, maar hij ontneemt ze hun afschrikwekkend karakter van onontkoombare noodlottigheid. (André Demedts, Dietsche Warande en Belfort, 1957/1)
• Claes is niet zomaar een plezante Vlaamse schrijver, maar iemand die met weemoed de verwording van zijn geboortestreek en het labeuren van de sociaal verdrukten in kaart heeft gebracht. (Jace van de Ven, ?, ?-1985)

handtekening Ernest Claes

Mijn favoriete citaat

Humor, dat is verdriet op zijn kop.
(Ernest Claes)

Bronnen o.a.

• Louis Sourie, Vlaams Lettrkundig Lexicon (1951)
• C. Buddingh', Encyclopedie voor de wereldliteratuur (1954)
• Andre Demedts, Ernest Claes (1961)
• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen (2004)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (Februari 2024)