• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

A.F.Th. van der Heijden

Profiel

Achternaam: van der Heijden
Initialen: A.F.Th.
Roepnaam: Adri
Voornamen: Adrianus Franciscus Theodorus
Geboren: 15-10-1951
Te: Geldrop
Pseudoniem(en): A. F. Th. van der Heijden debuteerde in 1978 met 'Een gondel in de Herengracht' onder het pseudoniem Patrizio Canaponi. Ook 'De draaideur' (1979) verscheen nog onder dit pseudoniem. Albert Egberts was oorspronkelijk het pseudoniem dat hij gekozen had voor de (nooit verschenen) roman met de werktitel 'Scharen'.

Werk

Poëzie

• De gebroken pagaai: novelle met een proloog in dichtvorm en een leerdicht als epiloog (1997)

Proza

• Een gondel in de Herengracht (verhalen) (1978)
• De draaideur (1979)
• De slag om de Blauwbrug (De tandeloze tijd - proloog) (1983)
• Vallende ouders (De tandeloze tijd, deel 1) (1983)
• De gevarendriehoek (De tandeloze tijd, deel 2) (1985)
• De sandwich (1986)
• Het leven uit een dag (1988)
• Dichters slaags: de lange mars langs de literaire cafés (bibliofiel) (1988)
• De generale (jaarwisselingsgeschenk) (1988)
• De euforie: over roes en angst voor de roes (1989)
• Twee brieven (bibliofiel, bundeling van 9 aparte boekjes in 'Trojaanse brieven', 500 ex.) (1989)
• Advocaat van de hanen (De tandeloze tijd, deel 4) (1990)
• Weerborstels (De tandeloze tijd, intermezzo) (boekenweekgeschenk 1992)
• Geldrop (bibliofiel, 250 ex.) (1992)
• Asbestemming, een requiem (1994)
• Ontbijt met de kromme lepel (bibliofiel, 630 ex.) (1994)
• Een heel sterrenstelsel (1995)
• Het bankroet dat mijn goudmijn is (jaarwisselingsgeschenk, 500 ex.) (1995)
• Het hof van barmhartigheid (De tandeloze tijd, deel 3a) (1996)
• Onder het plaveisel het moeras (De tandeloze tijd, deel 3b) (1996)
• De gebroken pagaai (1997)
• WHAMM, de democratisering van het talent (bibliofiel, 150 ex.) (1997)
• Sabberita (relatiegeschenk, niet in de handel) (1998)
• De gebroken pagaai (bibliofiel, 175 ex.) (1999)
• De Movo Tapes (gratis voorpublicatie) (2002)
• De Movo Tapes - Een carrière als ander - Homo Duplex 0 (2003)
• De requiems (De Sandwich/Asbestemming/Uitdorsten) (2003)
• De gazellejongen. Het verzameld werk van PatrizioCanaponi (Een gondel in de Herengracht / De draaideur) (2004)
• Lamsvocht (jaarwisselingsgeschenk) (2004)
• De kandidaat-Inez (bibliofiel, 99 ex.) (2005)
• De gebroken pagaai (2005)
• Een gondel in de Herengracht / De gebroken pagaai (2005)
• Het schervengericht, een transatlantische tragedie (2006)
• Drijfzand koloniseren - De erven Movo (2006)
• Uitdorsten : klein requiem voor mama, mam, ma (2007)
• Het schervengericht: een transatlantische tragedie (2007)
• Mim of De doorstoken globe (2007)
• Gentse lente (verhalen) (2008)
• De liefdesbaby (2008)
• De censuurpaus: paroxismen, een opmaat (2008)
• Doodverf (2009)
• De ochtendgave (2010)
• Tonio: een requiemroman (2011)
• Woestijnvis (bibliofiel, 122 ex.) (2012)
• Uitverkoren: verhandelingen over het pantonionisme (bibliofiel, 191 ex.) (2012)
• De helleveeg (De tandeloze tijd, deel 5) (2013)
• Kwijt in de tram (bibliofiel, 60 ex.) (2014)
• De ochtendgave: hoofdstuk uit de gelijknamige roman over de Vrede van Nijmegen (1678) (bibliofiel, 116 ex.) (2014)
• De ochtendgave (2015)
• Kwaadschiks (De tandeloze tijd, deel 6) (2016)
• Kastanje a/d Zee (De tandeloze tijd, deel 7) (2016)
• Mooi doodliggen (2018)
• Schwantje's fijne vleeschwaren (2019)
• De stemvorkligging (2021)
• Stultifera Navis (bibliofiel, 151 ex.) (2021)
• Zogkoorts (2023)

Brieven

• Aan de lezer (1992)
• 1 brief van A.F.Th. van der Heijden aan Tessa de Loo (04-07-1987) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• 1 brief: 'Postale driehoek' in 'Cahier d'Amour', samenstelling Luc Coorevits (1994)
• Voetstampwijnen zijn tandknarswijnen (met Jean Paul Franssens) (1998)
• In 'De wereld wil bedrogen worden' (1999) van Jean-Paul Franssens staan reisbrieven van hem aan A.F.Th. van der Heijden.
• Gevouwen woorden - Brieven over de grillen van het vak (2001)
• Ik heb je nog veel meer te melden - Briefwisseling tussen Jean-Paul Franssens en A.F.Th. van der Heijden (2005)
• 1 brief aan A.F.Th. van der Heijden in 'Omdat ik u begeer' van Arnon Grunberg (2007)
• 8 brieven van Frans Kellendonk aan A.F.Th. van der Heijden in 'De brieven' van Frans Kellendonk (2015)
• 1 brief aan Adri van der Heijden in 'Fallen leaves. Brieven 1966-2016' van L.H. Wiener (2018)
• 1 brief aan Gert Boonekamp in 'Brieven aan Gert B.' (2021)

Dagboeken

• Engelenplaque (2003)
• Hier viel van Gogh flauw. Frans dagboek 1968-1999 (2004)

Overige non-fictie

• Whamm. De democratisering van het talent (schotschrift) (1997)
• Het onmogelijke boek. Een kleine monoloog van de auteur (bibliofiel, 99 ex.) (1999)
• Gertjan Evenhuis, beelden (2001)
• Voetstampwijnen zijn tandknarswijnen (2008)
• Kruis en kraai: de romankunst na James Joyce (2008)
• Gedichten Gods of De vergrijpstuiver (Kellendonklezing) (2014)
• Een korte roman (lezing) (bibliofiel, 120 ex.) (2016)

Vertalingen/bewerkingen

Vertaald:

• Päivän mittainen elämä (Finse vertaling door Tiity Fortelny van 'Het leven uit een dag') (1990)
• Livet som en dag (Zweedse vertaling door Signe Zeilich-Jensen van 'Het leven uit een dag') (1991)
• Ein Tag, ein Leben (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'Het leven uit een dag') (1992)
• Richard Huijing vertaalde 'Pompeii Funebri' en nam het op in de bundel 'The dedalus book of Dutch fantasy' (1993)
• Der Widerborst (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'Weerborstels') (1993)
• Der Anwalt der Hähne (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'Advocaat van de hanen') (1995)
• La vida en un día (Spaanse vertaling door Manuel der Cerro van 'Manuel der Cerro') (1995)
• Die Drehtür (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'De draaideur') (1997)
• Fallende Eltern (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'Vallende ouders') (1997)
• Zivot v edin den (Bulgaarse vertaling door Bagrelija Borisova van 'Het leven uit een dag') (1997)
• Bitva za Sinij most (Russische vertaling door I. Michajlovoj van 'De slag om de Blauwbrug') (1999)
• Fallende Eltern (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'Vallende ouders') (1999)
• Das Gefahrendreieck (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'De gevarendriehoek') (2000)
• Die Schlacht um die Blaubrücke (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'De slag om de Blauwbrug') (2001)
• Der Anwalt der Hähne (Duitse vertaling van door Helga van Beuningen van 'Advocaat van de hanen') (2001)
• Engelsdreck: Notizen aus dem Alltag (Duitse vertaling door Helga von Beuningen van 'Engelenplaque') (2006)
• Werk van A.F.Th. van der Heijden in Chinese vertaling in 'Helan xiandai duanpian xiashuo jingxuan = Moderne Nederlandse korte verhalen' (2011)
• 'Tonio' verscheen ook in het Chinees (2013)
• Tonio: a requiem momoir (Australische uitgave van 'Tonio', vertaald door Jonathan Reeder) (2015)

A.F.Th. van der Heijden schreef een nawoord

• Johnny van Doorn, Verzamelde gedichten (1994)
• Pieter Steinz, Der Sinn des Lebens (Duitse vertaling van 'Lezen met ALS) (2016)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• A.F.Th. van der Heijden publiceerde gedichten in de schoolkrant van de HBS.
• Zijn eerste publicatie was een verhaal in een lezersbijlage van 'Vrij Nederland'.
• A.F.Th. van der Heijden publiceerde in 1977 (onder zijn eigen naam) een verhaal in 'Propria Cures'. In 2004 publiceerde hij weer in dit blad.
• Onder het pseudoniem Patrizio Canaponi debuteerde hij met een verhaal in 'De Revisor', waarvan hij later medewerker was.
• A.F.Th. van der Heijden schreef columns voor 'Het Parool'.
• A.F.Th. van der Heijden publiceerde in 'Literatuur'.

Over A.F.Th. van der Heijden

• 1 hoofdstuk: 'De gebroken koekjestrommel' in 'Wilt u mij maar volgen' van Wam de Moor (1980)
• Een bespreking van 'De gevarendriehoek' door Frans de Rover in 'Een jaar boek. Overzicht van de Nederlandse literatuur 1985-86' (1986)
• Rocco Mooij en Hans Steenergen, ''Een dichter die geen gedichten schrijft'. Interview met AF. Th. van der Heijden' in 'Bzzlletin 132' (januari 1986)
• Een bespreking van 'De sandwich' in 'Eerste druk '86. Overzicht en bespreking van Nederlandstalig literair proza dat voor het eerst verscheen in 1986' van Bert Peene (1987)
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden' in 'Het literair pseudoniemenboek' van Wim Hazeu (1987)
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - De slag om de Blauwbrug' door Jaap Goedegebuure in 'Lexicon van Literaire Werken' (december 1989)
• Een recensie van 'Het leven uit een dag' door Arnold Heumakers in 'Een jaar boek. Overzicht van de Nederlandse en Vlaamse literatuur 1989', samengesteld door Aad Nuis (1989)
• Een hoofdstuk over A.F.Th. van der Heijden in 'Schrijversgezichten. Dertig auteurs geportretteerd door Geert Kooiman' (1990)
• Tijs Tummers, 'A lovin' spoonful : Popmuziek in "De tandeloze tijd"' (met cassettebandje) (1991)
• 3 hoofdstukken over A.F.Th. van der Heijden in 'Denkwijze 298. Hoogte- en dieptepunten in de Nederlandse literatuur uit de jaren tachtig' van Gerrit Jan Zwier (1991)
• A.F.Th. van der Heijden, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1992)
• Een hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden over A.F.Th. van der Heijden in 'Een havik onder Delft' van Maarten 't Hart (1992)
• Een bijdrage over A.F.Th. van der Heijden in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Hugo Bousset (mei 1992)
• 1 bespreking: 'A.F.Th. van der Heijden - Het leven uit een dag' in 'Panorama van de Nederlandse letterkunde. Beknopte besprekingen van 75 Nederlandse literaire werken' van C. Gerritsma (1993)
• 1 uittreksel: 'A.F.Th. van der Heijden - Weerborstels' in 'Prisma uittrekselboek 4: Nederlandse literatuur 1991-1994', samengesteld door Ritske van der Veen (1994)
• Een interview met A.F.th. van der Heijen in 'Met andere woorden' van Jacob Moerman (1995)
• 6 privé-foto's met begeleidende tekst (waarvan één van Hermine Landvreugd) in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
• Gea Schelhaas, 'A. F. Th. van der Heijden' (Bulkboek special) (1996)
• 1 uittreksel: 'A.F.Th. van der Heijden - Het leven uit een dag' in 'Prisma Uittrekselboek Nederlandse literatuur 1980-1990', samengesteld door Herman Blom, Jet Matla, Johan van Ommen, Lizet Penson en Ritske van der Veen (1996)
• Jan Brands , 'Groepsportret: wie is wie in De tandeloze tijd van A.F.Th.' (1996)
• Een uittreksel van 'Asbestemming, een requiem' in 'Boek in - Boek uit 1994/1995. 22 uittreksels voor (voortgezet) onderwijs en leeskringen' van Jacoline van Weelden (1996)
• Vooys gaf in 1996 een A.F.Th. van der Heijdennummer uit.
• Klaus Beekman, 'Het Hof van Barnhartigheid en De zaak Annie E.' in 'Literatuur' (november/december 1996)
• Een hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - Advocaat van de hanen' (fragment + opdrachten) in 'Literatuur lezen in de tweede fase' van Ruud Kraaijeveld (1996)
• Arie Storm, 'De drie C's: contrast, conflict en confrontatie - Advocaat van de hanen van A.F.Th. van der Heijden: bestseller én meesterwerk' in 'Bzzlletin 244' (maart 1997)
  
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - Vallende ouders' door Jaap Goedegebuure in 'Lexicon van Literaire Werken' (november 1997)
• 1 hoofdstuk in 'Denkende schrijvers: over filosofie en literatuur' van André Klukhuhn en Toef Jaeger (1997)
• Jan Brands, 'A. F. Th. van der Heijden : gemankeerd leven omgesmeed tot heldendicht' (1997)
• Carel Peeters, 'Pakhuis De tandeloze tijd : over de romancyclus van A.F.Th. van der Heijden' (1998)
• Een hoofdstuk over 'Advocaat van de hanen' in 'Literaire smaakmakers. Uitgevers en hun favoriete boeken' van Ed van Eeden (2000)
• Jan Mulder, 1 column: 'Eerste handtekeningen' in 'CaMu 2000 het jaaroverzicht' (2001)
• 'Optima' gaf in 2001 een Van der Heijden-nummer uit.
• 1 hoofdstuk: 'Vallende ouders' in 'Gouden fictie. Het fenomeen everseller' van Marja Pruis (2001)
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - De gevarendriehoek' door Jaap Goedegebuure in 'Lexicon van Literaire Werken' (augustus 2001)
• Lidewijde Paris, 'De draagbare van der Heijden. Of: Wie is wie in De Tandeloze Tijd?'
• Onno-Sven Tromp, 'Labyrinthische genoegens - Een literaire wandeling door het Amsterdam van A.F.Th. van der Heijden' (2002)
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - Advocaat van de hanen' door Jaap Goedegebuure in 'Lexicon van Literaire Werken' (februari 2003)
• 'De Revisor' gaf in 2004 (?) een Van der Heijden-themanummer uit: 'A.F.Th - 25 jaar schrijven'.
• Een interview met A.F.Th. van der Heijden in 'Ik wil schrijver worden: 13 schrijvers over hun debuut' van Emmy van Dantzig (2005)
• Een hoofdstuk over 'Asbestemming' van A.F.Th. van der Heijden in 'Querido's leesclubgids. Romans uit Nederland en Vlaanderen', onder redactie van Yves van Kempen en Bert Bultinck (2006)
• 2 hoofdstukken: 'Het verdriet van Brabant - over A.F.Th. van der Heijden' en 'Allerzielen - over A.F.Th. van der Heidjen' in 'Lezen, man! Essays en kritieken' van Anthony Mertens (2006)
• Mark Schaevers, 'Een schedel is groter dan het heelal : het hele interview met A.F.Th. van der Heijden en Harry Mulisch' (2007)
• Een column over A.F.Th. van der Heijden in 'Er kan een enkele harde tussen zitten. Columns over taal & letteren' van Bob Frommé' (2009)
• 1 wandeling: 'Achter de Heuvel van Geldrop - A.F.Th. van der Heijden' in '52 wandelingen met schrijvers naar hun jeugd' van Ellie Brik (2009)
• 1 hoofdstuk over 'Het leven uit een dag' in 'Grote verwachtingen: opgroeien in de letteren in 25 schema's' van Pieter Steinz (2010)
• 1 tekst: 'Beste A.F.Th.' door Arnon Grunberg in 'Het scherp van de snede. De Nederlandse literatuur in 100 en enige polemieken', samengesteld door Pierre Vinken & Hans van den Bergh (2010)
• Een interview: 'Als ik op dreef ben zijn duizend woorden te weinig' door Joost de Vries in 'Het moet pijnlijk blijven. De mooiste schrijversinterviews' samengesteld door Frénk van der Linden en Freddy van Thijn (2011)
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - Het hof van barmhartigheid' door Gwennie Debergh in 'Lexicon van Literaire Werken' (september 2012)
• 1 hoofdstuk: 'Inktzwart. A.F.Th. van der Heijden: Tonio. Een requiemroman' door Arjen Fortuin in 'Lees! Lees! Lees! Dé 25 Nederlandstalige romans van de laatste vijf jaar volgens NRC' (2013)
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'Het leven uit een dag' van A.F.Th. van der Heijden besproken als boek bij 'ouderdom, angst voor'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - Tonio' door Nora van Laar in 'Lexicon van Literaire Werken' (september 2013)
• 1 hoofdstuk: 'A.F.Th. van der Heijden - Onder het plaveisel het moeras door Gwennie Debergh in 'Lexicon van Literaire Werken' (september 2013)
• 1 hoofdstuk: 'Uren, dagen, maanden, jaren' o.a. m.b.t. 'Vallende ouders' van A.F.Th. vander Heijden in 'Lezen met ALS. Literatuur als levensbehoefte' van Pieter Steinz (2015)
• 1 lemma: 'Heijden, A.F.Th. van der' + een boekweb in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
• 1 hoofdstuk: 'Advocaat van de hanen' in 1001 boeken die je gelezen moet hebben', onder redactie van Peter Boxall en Ed van Eeden (2017)
• Han Roijakkers, 'Door de spiegel van A.F.Th. van der Heijden: een literaire wandeling in de verbeelding en werkelijkheid van zijn Geldropse jeugd' (2017)
• Jan Brands, 'Mijlpalen en millimeterwerk: Biografie van een oeuvre' (2021)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'De slag om de Blauwbrug' verscheen als Bulkboek 170.
• 'De sandwich' verscheen als Bulkboek 195.
• 'De advocaat van de hanen' werd verfilmd.
• A.F.Th. van der Heijden noemt in 'Het favoriete personage' (1983) Imro uit 'Imro's eerste grote reis' van H. Wolffenbuttel-Van Rooijen als zijn favoriete personage.
• In café 'The Little One' (Schoolstraat 4, 4811 WB Breda) vond in de jaren tachtig een literair café plaats. De ruimte hoorde toen nog bij 'De Arent'. Op de muren zijn nog twaalf citaten en gedichten overgebleven uit deze periode. Schrijvers die bij zo'n literair café aanwezig waren, lieten zo iets van zichzelf achter. Ook van Patrizio Canaponi (= A.F.Th. van der Heijden) is er een citaat te lezen.
• 'Vrij Nederland' vroeg auteurs om hun top-10 voor 'De leeslijst'. De lijsten stonden in het nummer van 12-09-1987.
  - 'De tandeloze tijd' stond op het lijstje van Henk Spaan op nr. 1 en op het lijstje van Digna Sinke op nr. 10.
  -' De gevarendriehoek' stond op het lijstje van Digna Sinke op nr. 9
• Albert Egberts uit 'Vallende ouders' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• A.F.Th. van der Heijden schreef de lemmata 'bessem' en 'vloe' voor 'Het vergeetwoordenboek' (1994)
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'Het leven uit een dag' op nummer 51. Op 3% van de lijsten komt het boek voor. 'De sandwich' staat op nummer 63 en komt op 2% van de lijsten voor.
• Het verhaal 'Een gondel in de Herengracht' van A.F.Th. van der Heijden verscheen in stripvorm in Bzzlletin no. 250, getekend door Wasco (1997)
• Dick Matena maakte in 2004 een stripversie van 'Christmas Carol' van Charles Dickens. Eén van de geesten lijkt in deze versie opvallend veel op A.F.Th. van der Heijden.
• 1 portret van A.F.Th. van der Heijden in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat Ik voel geen enkele behoefte om zo karig mogelijk te schrijven; ik zie daar ook helemaal niet de verdienste van.'
• 'Het schervengericht'. Hoorspel. (cd, 2007)
• 'A. F. Th. van der Heijden leest Uitdorsten' (cd, 2008)
• Een gesprek met A.F.Th. van der Heijden op 'Hier is... Adriaan van Dis' (10 dvd's) (2008)
• A.F.Th. van dr Heijden noemt in 'Groeten van Rottumerplaat. Het beslissende album volgens 100 en enige schrijvers' (2008) 'The White Album' van The Beatles als het album dat hij mee zou nemen naar een onbewoond eiland.
• A.F.Th. van der Heijden, 'Schortjesgevels', voorgelezen door Hans Croiset op 'Het geluid van de stad: verhalen uit Amsterdam 3' (1 cd, 2008)
• 'Het leven uit een dag' verscheen als Grote Lijster 2008.
• Een Belgische rechter baarde begin 2012 opzien doordat hij een 'snelheidsduivel' voor straf het boek 'Tonio' van A.F.Th. van der Heijden liet lezen. Overigen gaf hij daarnaast een boete van € 2000,00 en een rijverbod van 11 maanden.
• 'Tonio' stond op nr. 44 in de lijst van 'De 45 beste boeken uit de Nederlandse literatuur (1900-2012)' volgens Max Pam.
• 'Mim, of De doorstoken globe' verscheen in 2012 als Grote lijster.
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'Het leven uit een dag' van A.F.Th. van der Heijden genoemd bij 'De tien beste fantasyboeken'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'De gevarendriehoek' van A.F.Th. van der Heijden genoemd bij 'De tien beste romans om belezen over te komen'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'Tonio' van A.F. Th. van der Heijden genoemd bij 'De tien beste romans om je aan het huilen te maken'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'Weerborstels' van A.F. Th. van der Heijden genoemd bij 'De tien beste novellen'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).

Literaire prijzen

• Anton Wachter-prijs 1979 voor 'Een gondel in de Herengracht' (1978)
• F. Bordewijk-prijs 1986 voor 'De gevarendriehoek'
• Multatuli-prijs 1986 voor 'De gevarendriehoek'
• Gouden Uil 1997 voor 'Het hof van barmhartigheid/Onder het plaveisel het moeras'
• Generale Bank Literatuurprijs 1997 voor 'Onder het plaveisel het moeras'
• 'Het hof van barmhartigheid/Onder het plaveisel het moeras' werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 1997
• 'De Movo tapes' werd genomineerd voor de Gouden Uil 2004
• Helga van Beuningen kreeg de Else Otten Prijs 2005 voor haar vertaling van 'De tandeloze tijd'
• Dirk Martensprijs 2006 voor 'De Movo Tapes'
• AKO Literatuur Prijs 2007 voor 'Het schervengericht'
• 'Het schervengericht' werd genomineerd voor de Gouden Uil 2008
• Tzum-prijs 2008 voor de mooiste Nederlandse zin van het voorbije jaar (in de novelle 'Mim')
• De Inktaap 2009 voor 'Het schervengericht'
• Constantijn Huygens-prijs 2011 voor zijn gehele oeuvre
• NTR Documententrofee 2012 voor 'Tonio'
• Libris Literatuur Prijs 2012 voor 'Tonio'
• PC Hooft-prijs 2013 voor zijn gehele oeuvre
• A.F. Th. van der Heijden stond in maart 2014 op nummer 3 in de Top-35 met belangrijkste Nederlandstalige schrijvers

In 1990 verscheen 'Advocaat van de hanen'. Zelfs binnen het vorstelijke oeuvre van Adri een onovertroffen meesterwerk. Niettemin haalde het de AKO-shortlist niet (het fenomeen longlist was toen nog non-existent). Desgevraagd deelde de jury mee dat ze het boek tweehonderd bladzijden te dik vond. Ach ja, te dik, altijd hetzelfde gezeur van luie lezers. (Maarten 't Hart, Dienstreizen van een thuisblijver, blz. 189)

Opmerkingen

• A.F.Th. van der Heijden werd geboren in Geldrop, in de wijk Braakhuizen-Noord. Nu is dit (na een gemeentelijke herindeling) het Eindhovense stadsdeel Tivoli.
• Hij was het eerste van drie kinderen in een arbeidersgezin. Zijn vader was lakspuiter bij Philips.
• A.F.Th. van der Heijden volgde de HBS in Eindhoven.
• Daarna studeerde hij eerst korte tijd psychologie en daarna filosofie, eerst (vanaf 1970) in Nijmegen, waar hij woonde aan Berg en Dalseweg 369, daarna, vanaf 1976, in Amsterdam. In Amsterdam had hij een kamer aan de Grote Wittenburgstraat, later in de Van Ostadestraat..
• Vanaf 1975 reisde hij regelmatig naar Italië, een land waar hij ook het pseudoniem voor zijn eerste drie boeken van leende.
• In 1989 verhuisde hij van Amsterdam naar de Veluwe.
• A.F.Th. van der Heijden werkt momenteel aan de romancyclus 'Homo Duplex' (De gespleten mens). De werktitels van de eerste drie delen zijn: 'Moeilijke voeten', 'Knooppunt Hellegat' en 'Het bewaakte moment'. Het eerste deel moet in 2001 verschijnen. Hij zal deze cyclus publiceren onder de naam A.F.Th. (uitsluitend zijn initialen dus).
• Zijn vrouw Mirjam Rotenstreich was redacteur van 'Maatstaf' en gaf in 2002 haar eerste roman uit: 'Salieristraat 100'.
• In de weken voor de uitreiking van de AKO Literatuurprijs 2007 waren Arnon Grunberg en A.F.Th. v.d. Heijden in een pennenstrijd verwikkeld. Uiteindelijk wilde v.d. Heijden niet in dezelfde ruimte als Grunberg de prijsuitreiking afwachten. v.d. Heijden zat daarom in Paleid Het Loo in een andere kamer.

Handtekening A.F.Th. van der Heijden

Anderen over A.F.Th. van der Heijden

• Een lof die Canaponi toekomt is, dat hij voortreffelijk en lenig en mooi Nederlands schrijft, dat hij over humor en geest beschikt, dat hij een ambiance creëert van internationale, onhollandse allure. (Wam de Moor, De Tijd, 12-01-1979)
• Bij A.F.Th. van der Heijden zit de diepzinnigheid aan de oppervlakte, de enige plaats waar zij te verdragen is. (Aleid Truijens, NRC, 21-11-1986)
• Van der Heijden: ik had een twaalfhonderdtal achterstallige bladzijden van hem meegenomen naar de azuren, meestal turkooizen kust. (Turkoois is de kleur die de zee krijgt boven zo wit mogelijk, haast zilveren zand.) Na vijftig prachtige bladzijden weet ik wel zeker dat Van der Heijden het grootste talent is van zijn generatie, je wordt bijna dankbaar om zijn breedvoerigheid en dat het allemaal zo lang mag duren in dat alle tijd van de wereld nemende Nederlands van hem. Gebeurtenissen moeten wel blij zijn dat ze erin mogen, dat ze die rustige duiding meekrijgen, ja, als ik een gebeurtenis was, zou ik ook liever in een roman van Van der Heijden staan dan in een van Irina van Goeree. (Herman de Coninck, De flaptekstlezer, blz. 130)
• Zo'n dag zonder moed, dat je je als klagend en kreunend aankleedt. En dan twee boeken, in totaal ruim veertienhonderd bladzijden, van A.F.Th. van der Heijden, samen het derde deel van De tandeloze tijd. Hij heeft het ergens over 'dat zwoegen, dat eindeloze herschrijven totdat een zo economisch mogelijke tekst is ontstaan, het correspondeert niet met het leven dan ons is toebedeeld (...) Ik vind het natuurlijker koortsachtig achter de woorden aan te ijlen dan met geheven pink achter de goudschaaltjes re gaan zitten.' Dit is geen proza voor het goudschaaltje, maar voor de weegbrug. Als het leven oeverloos is, dient de literatuur ook oeverloos te zijn, daarop komt de verdediging neer. Het schrijven van zulke dikke boeken mag een prestatie zijn, het is ook een prestatie ze uit te lezen. (Hans Warren. Geheim dagboek 1996-1998, blz. 66, 14-06-1996)
• A.F.Th. van der Heyden. Ik houd ook niet van z'n boeken. Heel Barneveld hebben ze moeten afslachten voor al die veren die hij in zijn reet gestoken heeft gekregen. Maar ik moet er niks van hebben. "Bart, lees nou toch eens een goed boek", zeiden de mensen. Dus ik naar de boekhandel voor Advocaat van de hanen. Nou, ik kwam er niet doorheen. (Bart Chabot, Op de klapstoel, blz. 35)
• Wat hij deed stond haaks op de welhaast calvinistische literaire doctrine van Elsschot, van Nescio: als het maar kort is, als je je maar niet aanstelt, je moet je beheersen. Het dogma dat schrijven schrappen is, wat in de praktijk maar al te vaak betekent: schrapen. Iets kleins beweren mag, maar dan moet er wel een relativerend grapje op volgen. Bij Van der Heijden was meteen duidelijk: dit is iets heel anders, dit is een royale, laat ons zeggen: katholieke schrijver, hij demonstreert een enorm geloof in de macht van het woord. Een mooi verhaal vertellen in mooie woorden. Dat raakt aan religie. (Arjan Peters, Volkskrant Magazine, 08-02-2003)
• A.F.Th. schrijft als een sjokkende man die op het strand een bolderkar achter zich aan trekt. Hijzelf zou zo'n zinnetje afmake met de toevoeging 'door het mulle zand'. Goed dan, A.F.Th. schrijft als een sjokkende man die op het strand en bolderkar achter zich aan trekt door het mulle zand. Onder een loden hemel ook nog, wat mij betreft. Vergeleken bij A.F.Th. van der Heijden is Simon Vestdijk een motorcrosser. (Bob Frommé, Er kan een enkele harde tussen zitten, blz. 114)
• Toen ik deze schrijver laatst zag in de gangen van Stadsschouwburg te Amsterdam was zijn obesitas Gargantuesk, en ik kon mijn ogen nauwelijks geloven. Het was ter gelegenheid van het boekenbal 2006, waar de heer Van der Heijden met z'n drieën in één broek langs schommelde: Patrizio Canaponi, A.F.Th. van der Heijden en AFTh, all rolled into one.
  Eerst schrok ik van zijn aanblik en dacht aan het zwoegen van zijn hart, maar na enige reflectie veranderde ik van gedachten. Ja, zo moet het, dacht ik toen, groter worden dan je eigenlijk bent, driemaal zo groot het liefst. (L.H. Wiener, Eindelijk volsteekt alleen, blz. 172)
• En als we het otch over ABCDEFG v/d H hebben: deel één van zijn poging tot Proust kan bijvoorbeeld helemaal weg (Zoals iemand ooit al in Vrij Nederland schreef: zonde van al die bomen.) De eerste helft van deel twee zou daarentegen verplicht moeten worden voorgelezen op de lagere scholen van dit land. Maar dat terzijde. (Nanne Tepper, De kunst is mijn slagveld, blz. 15/16)

Mijn favoriete citaat

Zo van: eerst de eeuwwisseling, daarna zien we verder.
Helemaal geil op een Nieuw Begin.
Met hoofdletters dan... De mars naar de nullen,
herhaalde Dr. Spex nog eens.
Het was al een refrein aan het worden.
Eerst krijgen we de negens, dan rollen de nullen langs.
Mooi vol. Mooi rond. Nullen, m'n schoenen!
Dat zei Dr. Nop, die juist in een wolk benzinedamp binnen kwam.
Hij ging naast Roxane zitten.
De mens is nu eenmaal een decimaal ingericht wezen,
zei Albert met een geaffecteerde zucht. Krijg de fuck man.
Die nullen zijn niks dan zeepbellen. Ik vreet ze niet.

(A. F. Th. van der Heijden, Advocaat van de hanen (De tandeloze tijd 4), blz. 212)

Bronnen o.a.

• Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Wim Hazeu, Het literair pseudoniemenboek (1987)
• Schrijversgezichten (1990)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Uittreksel top-100
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (april 2022)