Martinus Jongebreur
Deze bladzijde is gemaakt ter voorbereiding op een boek over 'Schrijvende Veenendalers. De informatie op deze bladzijde is verre van volledig. Heeft u aanvullingen of verbeteringen? Mailt u die dan naar matsbeek@ziggo.nl. Bij voorbaat dank!Profiel
Achternaam: Jongebreur
Roepnaam: Martinus
Voornaam:
Geboren: 20-11-1875
Te: Ouderkerk aan den IJssel
Overleden: 17-07-1930
Te:
Doorn
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft M. Jongebreur niet onder pseudoniem gepubliceerd.
Werk
Overig non fictie
- Een gevaar van Evangeliseeren (1909)
- De leerschool van een evangeliedienaar. gedachtenisrede zijner vijf en twintigjarige ambtsbediening gehouden in de Ned. Herv. Kerk te Veenendaal op 25 maart 1925 door Ds. M. Jongebreur (1925)
- Wat is waarheid? Referaat, gehouden op den 19en bondsdag van den bond van Ned. Herv. Jongelingsverenigingen op Gereformeerden grondslag gehouden op maandag 20 mei 1929 in het jaarbeursgebouw te Utrecht (1929)
- Een gebed uit de diepte. Laatste leerrede uitgesproken op zondag 13 juli in de Oude Kerk
Over Martinus Jongebreur
- 1 hoofdstuk: 'Ds. M. Jongebreur' in ''t Gebeurde in het Veen' van Aart Aalbers (2009)
- 1 hoofdstuk: 'Martinus Jongebreur - een man van stavast' door Margreet Helder in 'Markante Veenendalers', redactie H. van 't Veld (2010)
Anderen over M. Jongebreur
- De Veenendaalse machthebbers kwamen traditioneel vanuit de hervormde 'Grote Kerk'. Dat gaat terug tot het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. In die periode veranderde Veenendaal van een christelijk-liberaal dorp in een streng confessioneel bolwerk. De invloed van de kerk op de politiek werd steeds groter. Dominees en kerkbestuurders combineerden hun kerkelijke functies met maatschappelijke functies en stonden zo in het midden van de lokale samenleving. Ze hadden veel invloed op de standpunten van de gemeenteraadsleden van Stichts Veenendaal. De positie van dominee Martinus Jongebreur is daar een voorbeeld van. Hij was van zijn komst naar Veenendaal in 1904 tot zijn plotselinge overlijden in 1930 de drijvende kracht achter de lokale afdeling van de confessionele partij ARP. Daarnaast was hij voorzitter van het bestuur van de Vrije Christelijke School en van de christelijke vakbond Patrimonium. Dat alles deed hij naast zijn baan als predikant. Politiek gezien drukte Jongebreur een stempel op Veenendaal via de jongemannenvereniging "Troffel en zwaard", waar hij ook voorzitter van was. In die vereniging stond 'de gereformeerde waarheid' voorop. Al snel bezetten verschillende leden belangrijke posities in het poltieke en maatschappelijke leven in Veenendaal. (Maarten Hgenstijn en Daniël Middelkoop, zo werkt dat hier niet, blz. 229)
- Nog steeds wordt Jongebreur geciteerd als het gaat over afscheiding van delen van de hervormde kerk hetgeen ook in zijn dagen al een 'hot item' was. Hij betoogde begin vorige eeuw: 'Er is tussen ons en de anderen in de Hervormde Kerk met wie wij ons geestelijk geheel niet verbonden gevoelen een kerkelijke band.' Jongebreur, die bekend stond om zijn orthodoxe levensovertuiging, stelde 'dat het onzichtbare wezen van de kerk niet wordt aangetast door de vele dwalingen en verdorvenheden in de kerk en dat betreft ook de verdorven kerkelijke organisatie' en met die visie vertolkte Jongebreur de gedachtegang van het toenmalige hoofdbestuur in de hervormde kerk. (Aart Aalbers, 't Gebeurde in het Veen, blz. 85)
Opmerkingen
- M. Jongebreur ging naar het gymnasium in Zetten en studeerde daarna theologie in Utrecht.
- Hij trouwde op 21-03-1900 in Ouderkerk aan den IJssel met Cornelia Wijntje van Vliet.
- Van 1900 tot 1904 was hij predikant in Jaarsveld.
- M. Jongebreur was dominee in Veenendaal van 1904 tot zijn overlijden in 1930. Hij woonde in de pastorie naast de Oude Kerk o pde Markt.
- Van 1900 tot 1908 had hij veel conflicten met de - in zijn ogen - te rekkelijke dominee Doornveld. Dominee Doornveld verscheen op een gegeven moment zelfs niet op kerkenraadsvergaderingen en vertrok uiteindelijk in 1908 uit Veenendaal.
- M. Jongebreur liet in 1924 de villa 'Linquenda' bouwen, net over de Vaartbrug aan de Kerkewijk (dat kostte hem ƒ 23.000,-)
- In 1905 richtte hij de mannenvereniging 'Troffel en zwaard' op.
- In 1906 richtte hij een plaatselijke afdeling van de vakvereniging Patrimonium op, hieruit ontstond in 1918 de woonstichting Patrimonium.
- Hij was ook betrokken bij de stichting van de Patrimoniumschool, waarvan hij voorzitter was.
- In 1906 was hij één van de oprischters van de landelijke Gereformeerde Bond in de hervormde Kerk.
- M. Jongebreur ws penningmeester van het orgaan van de Gereformeerde Bond 'de Waarheidsvriend'.
- Zonder zijn toestemming verscheen zijn naam op de AR-districtslijst voor de verkiezingen van de Tweede Kamer. Jongebreur zette een advertentie in de krant met het verzoek niet op hem te stemmen. In Veenendaal werd er oko niet op hem gestemd. Hij was wel lid van het Provincciaal Comité van de AR-kiesverenigingen en hij was voorzitter van de Veenendaalse afdeling ervan.
- M. Jongebreur was bevriend met Hendrik Colijn, die hem in 1925 gevraagd heeft minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen te worden. Jongebreur wees dit verzoek af. Hij voelde zich in de eerste plaats dominee.
- Op 02-05-1927 legde hij de eerste steen voor de bouw van de Nieuwe Kerk aan de Prins Bernhardlaan in (toen nog) Gelders Veenendaal.
- In de tijd dat hij dominee was in Veenendaal kreeg hij veertien beroepen uit andere gemeenten. Hij wees die beroepen steeds af.
- M. Jongebreur overleed na een auto-ongeluk in Doorn. Hij ligt begraven op de Algemene begraafplaats aan de Munnikenweg in Veenendaal.
Links
- Gemeentearchief - Kerkewijk circa 1925 (villa Linquenda)
- Gemeentearchief - Kerkewijk circa 1935 (villa Linquenda)
Bronnen o.a.
- Aart Aalbers, 't Gebeurde in het Veen (2009)
- archief Paul Hageman
