A.H. Nijhoff

Profiel

Achternaam: Nijhoff(-Wind)
Roepnaam: Netty
Voornamen: Antoinette Hendrika
Geboren: 09-06-1897
Te: Den Haag
Overleden: 22-05-1971
Te: Den Haag
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft A.H. Nijhoff niet onder pseudoniem gepubliceerd. Ze koos welbewust voor het publiceren als A.H. Nijhoff, omdat dit een geslachtsneutrale naam was (en ze dus niet onmiddellijk als 'damesschrijfster' zou worden weggezet).

Voor tweedehands boeken	Ook van A.H. Nijhoff
Raban Internet Antiquariaat	Klik hier !

Naar Boven

Werk

Proza

Twee meisjes en ik (1931)
Medereizigers (1942)
Geboorte (525 ex.) (1945)
De dagen spreken (verhalen) (1946)
De vier doden (1950)
Venus in ballingschap (1955)
De brief (herdruk van 'De vier doden') (1956)
Het veilige hotel (herdruk van 'Medereizigers') (1959)
Málista (niet gepubliceerd)

Brieven

M. Nijhoff, Brieven aan mijn vrouw (samengesteld door Andreas Oosthoek) (1996)

Overige non-fictie

Marlow Moss (catalogus, Stedelijk Museum Amsterdam, 30 maart - 30 april 1962) (1962)

Vertalingen/bewerkingen

André Gide, De enge poort (1937)
Olivia door Olivia (1951)

Vertaald:

To piger og jeg (Deense vertaling van 'Twee meisjes en ik' door Hedda Løvland) (1951)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

Ze publiceerde haar eerste gedichten in 'Rostra Gymnasiorum', het landelijke blad van de Gymnasiastenbond.
De eerste hoofdstukken van 'Twee meisjes en ik' verschenen in 'De Gids'.
A.H. Nijhoff publiceerde na de Tweede Wereldoorlog in 'Vrij Nederland'.
'Venus in ballingschap' verscheen eerst als feuilleton in 'Maatstaf'.
Beschouwingen van A.H. Nijhoff verschenen in 'Singel 262'.

Over A.H. Nijhoff

Emmy van Lokhorst, 'Reizigers' in 'Critisch Bulletin' (december 1947)
Een biografie(tje) van A.H.Nijhoff in 'Zesentwintig biografieën' door Ed. Hoornik, Bert van Eyk e.a. (1949)
Een hoofdstuk: 'Het geheim van de kok' in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
1 hoofdstuk: 'Een opmerkelijk maar slordig debuut' over 'Twee Meisjes en ik' in 'Onderzoek en vertoog 1' van Victor E. van Vriesland (1958)
1 bladzijde over A.H. Nijhoff in 'Lezersmemorie. Vierentachtig auteurs met hun boeken bij Querido - gekiekt, belicht en in lijstjes gezet' (1977)
Een hoofdstuk: 'A.H. Nijhoff' in 'Vergeten en gebleven' van G.H. 's-Gravesande (1982)
Een bijdrage van Faan Nijhoff (zoon van A.H. Nijhoff) in 'Vader en moeder. Jeugdherinneringen van...', redactie Michel van der Plas (1987)
Marja Pruis, 'De lieflijke hel van het Hollandse binnenhuisje: leven en werk van A.H. Nijhoff' (1994)
Marlene Lunter en Monique Munsters, 'Onmogelijke liefdes: Anna Enquist, Emma Huismans, Vonne van der Meer, A.H. Nijhoff, Rascha Peper' (1996)
Een bijdrage over A.H. Nijhoff in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Tineke Kalk (november 1997)
Corrie van Eijl e.a. (redactie), 'Parallelle levens' (1998)
Marja Pruis, 'De Nijhoffs, of De gevolgen van een huwelijk' (1999)
Mario Molegraaf, 'De ontdekking van Málista: Het laatste boek van A.H. Nijhoff' in 'De Parelduiker' (2013/2)
Marja Pruis, 'De Nijhoffs en ik of de gevolgen van een genre' (heruitgave van 'De Nijhoffs, of De gevolgen van een huwelijk') (2018)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

'De vier doden' is te koop als e-book.
Een portret (acryl op doek) van A.H. Nijhoff-Wind en Marlow Moss door Florette Dijkstra, gemaakt in 1992, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)

Naar Boven

Opmerkingen

Haar vader was spoorwegingenieur en werkte in Venezuela. Hij kwam kort na haar geboorte bij een schipbreuk bij Nova Scotia om het leven.
A.H. Nijhoff had een één jaar ouder zus.
Na het overlijden van haar vader verhuisde haar moeder regelmatig, toen Netty vijf jaar was zelfs naar Indonesië.
A.H. Nijhoff zat van 1910 tot 1914 op het Gymnasium Haganum in Den Haag.
In 1914 ontmoette ze Martinus Nijhoff. Hij zat een paar klassen hoger op dezelfde school.
Ze verliet het gymnasium en probeerde in 1915 (tevergeefs) staatsexamen te doen.
Ze werd op haar achttiende zwanger van Martinus Nijhoff. Ze trouwden op 16-05-1916 (onder druk van de familie Nijhoff). Al snel werd hun zoon Stefan (Faan) geboren. Ze gingen in Laren wonen.
Na zo'n drie jaar verliet ze Nijhoff (samen met Faan) en zwierf een aantal jaren door Europa en woonde in Italië (In Florence had ze zeven jaar een pension, samen met Maria Tesi - zie 'De vier doden'), Parijs (tien jaar) en Engeland. Tussendoor was ze af en toe nog wel met Martinus Nijhoff samen.
In Parijs ontmoette ze de Engelse beeldend kunstenares Marlow Moss, met wie ze een verhouding kreeg.
Van 1940 tot 1945 woonde ze in Biggekerke (tot het huis door de Duitsers werd gevorderd) en Breda. Marlow Moss woonde in die periode in Engeland.
Van 1945 tot 1958 woonde ze afwisselend in Biggekerke en in Engeland en sinds 1961 afwisselend in Biggekerke en in Athene.
Op 21-03-1950 scheidden ze officieel. Martinus had al eerder op een scheiding aangedrongen, maar zij wilde dat niet.
Bij de scheiding van M. Nijhoff werd 'Huize Antoinette' in Klein Valkenisse/Biggekerke aan haar toegewezen. Dit huis was jarenlang een ontmoetingsplaats voor kunstenaars. Het huis staat er nog (Valkenisseweg 66), maar heeft nu een andere naam.
Martinus Nijhoff hertrouwde met de actrice Geoirgette Hagedoorn.
Er zijn niet veel interviews met A.H. Nijhoff bekend. Er is één televisie-interview uit de zestiger jaren en een interview door Biben in 'Vrij Nederland'.
A.H. Nijhoff schreef maar een klein aantal boeken, met een internationale uitstraling en een knappe psychologische tekening van de hoofdpersonen.
In 1969 ging haar gezondheid achteruit. Ze ging bij haar zus Gerda in Den Haag wonen. Ze overleed in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag.
A.H. Nijhoff werd begraven op de Algemene Begraafplaats in Biggekerke

Graf A.H.Nijhoff in Biggekerke.

Naar Boven

Anderen over A.H. Nijhoff

In de rij van Nederlandse schrijfsters neemt mevrouw Nijhoff een bijzondere plaats in. Wel verre van te debuteren met gedichten, met een kleine novelle of kort verhaal, liet deze auteur als eerste werk een roman verschijnen, die terstond de aandacht van geheel letterkundig Nederland op haar vestigde door de persoonlijke en gerijpte stijl, getuigend van een levensvisie die buiten en boven de traditonele normen gaat. (Emmy van Lokhorst, Critisch Bulletin, december 1947)
Ik concludeer, dat om het gegeven, en om de natuurlijke vlotheid van in en met de actie uitgebeelde psychologie, het debuutwerk van Mevrouw Nijhoff verdient geprezen te worden. Doch deze psychologie bleef ontoereikend en te vaag. Een dieper, waarachtiger en levender behandeling van het onderwerp werd aan een streven naar fraaien, soberen bon ton en schonen egalen stijl geofferd. Dit offer was nutteloos, daar in het algemeen juist de stijl als ten enenmale niet geslaagd moet worden beschouwd. (Victor E. van Vriesland, Onderzoek en vertoog 1, blz. 229)
Het is niet moeilijk gebeurtenissen uit Netty Nijhoffs leven in gefictionaliseerde vorm terug te vinden in Twee meisjes en ik, een roman vol melancholiek verlangen naar verwachtingsvolle tijden. Zo echoot haar eigen vlucht uit het huwelijkse bestaan na in de vlucht van huis en haard die de hoofdpersoon 'Bill' onderneemt. Holland is hem te klein en te benauwd, en hij zoekt zijn toevlucht aan de Engelse zuidkust. De sfeer van Twee meisjes en ik wordt in sterke mate bepaald door de beschrijvingen van de ruige Engelse kuststreek in het uiterste zuiden, vlakbij Land's End. Het is het landschap dat Netty Nijhoff recent had leren kennen door haar nieuwe geliefde Marlow Moss. (Marja Pruis, www.historici.nl)
Nijhoff heeft er nooit een geheim van gemaakt dat ze de stof voor haar boeken aan de werkelijkheid ontleende. Zo heeft Marlow Moss gedeeltelijk model gestaan voor het personage Juan in Twee meisjes en ik en vertoont de vitalistische Serena uit De vier doden (1950) enige overeenkomst met Nijhoffs Italiaanse geliefde Maria Tesi. Verder spelen locaties als Parijs, Cornwall, Florence en Walcheren niet alleen een belangrijke rol in Nijhoffs leven, maar ook in haar boeken. (Tineke Kalk, Kritisch literatuur lexicon, november 1997)
'Van kinds af aan is het feit dat ik schrijven zou een definitieve zaak geweest,' zei ze tegen Andreas Oosthoek. Desondanks bleef haar oeuvre klein. Hoe kwam dat? Omdat ze veel meer schreef dan publiceerde, maar ook omdat ze van nature een prater was: 'Ik kan urenlang, eindeloos zitten praten. Dan verschiet je je schrijverskruit een beetje. Want om het naderhand nog eens allemaal op te moeten schrijven....' (Mario Molegraaf, De Parelduiker jrg. 18, nr. 2, 2013, blz. 57)
Vroeg naar bed. Lezen in Twee meisjes en ik van A.H. Nijhoff, een boek waar ik maar moeilijk in komen kan. Het is een opsomming, het is een van-het-een-op-het-ander, het is geen boek. (Gerbrand Bakker, Knecht, alleen, blz. 97)

Naar Boven

Mijn favoriete citaat

Ik had geen enkele werkelijke vriend en het verbaasde mij, dat dit besef,
in plaats van mij met bitterheid te vervullen,
mij eensklaps zulk een wonderlijk gevoel van bevrijding gaf.
(A.H. Nijhoff, Twee meisjes en ik, blz. 16)

Naar Boven