Alexander Pola
Profiel
Achternaam: Pola
Roepnaam: Alexander
Geboren: 27-06-1914
Te: Haarlem
Overleden: 12-10-1992
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Alexander Pola was het pseudoniem van Abraham (Bram) Polak. Hij gebruikte ook het pseudoniem Ben Elders.
| Voor tweedehands boeken | Ook van Alexander Pola |
| Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Klokspijs. Een keur van gedichten en liedjes (met Jan de Cler) (1952)
- Kapstokken voor een grapjas (1980)
- Klokspijs (Light verse en aforismen) (1981)
- Schrijfkramp: Light verse & cursiefjes (1984)
- De Taal der Dingen (verzamelde werken met een voorwoord door Kees Stip) (1989)
Proza
- Fabelachtig drukwerk
- De Fabel van de Fabelachtige Veenmol (1978)
- Fabels (1979)
- Schrijfkramp: Light verse & cursiefjes (1984)
- De wereld van Eppo Doeve. Politieke prenten 1948-1980 (tekst van Pola, 1984) :
Aforismen
- Woorddansen (1979)
- Mengvoer (1981)
- Klokspijs (Light verse en aforismen) (1981)
- Nou en...? Een handleiding voor optimisten (1983)
Toneel
- Vergeef het hun ... (zij weten niet wat WE doen) (met Martie Verdenius) (1970)
Hoorspelen
- De prins kreeg een verjaarscadeau (KRO, 1948)
- Drukte in Haarlem (met anderen) (KRO, 1963)
Overig non fictie
- Wad nu...Wat later- De Nederlandse Wadden (1978)
- Mens en trein, mensentrein, mens entrein : een spoorwegmannen- en -vrouwenboek (met Rob de Wind) (1979)
- Weg is weg (1980)
- Hoe groen is mijn Haagje... : een kleurrijk fotoboek over het Haagse groen (1982)
- De wereld van Eppo Doeve: politieke prenten 1948-1980 (1984)
- Het fenomeen Zeg 'ns Aaa : wat vooraf ging en wat volgde (met Chiem van Houweninge) (1991)
Vertalingen/bewerkingen
- Wilfried Schröder, Mijn kakelbonte harlekijn : een hutselrijmprentenboek om te lezen, te spelen, te raden en voor de gek te houden: geschikt voor vol- en onvolwassenen; twintig plaatjes, die - mits goed door elkaar gehutseld - achtduizend grappige figuren en envenzoveel kolderversjes opleveren. kolderversjes (1972)
- Friedrich Karl Waechter, De Anti-Piet de Smeerpoets (1973)
- Richard Smith, Je moet er maar op komen : een nieuw puntendieet van het diëtisch reveil (1981)
- Stefan Heym, 'Johan Hanebrink en de voetbalfee en andere sprookjes' (1983)
Bloemlezingen
Teksten van Alexander Pola op
- 9 nummers op 'Wat dacht je wat...', Farce Majeure (LP, 1975)
- 1 nummer: 'De messenwerper' door Corry Brokken op 'Ik zou weleens willen weten. De mooiste luisterliedjes aller tijden' (2006)
Televisie/radio
- Buffalo Bill (radio, vanaf 1946)
- Polamiek (radio)
- Showboat (radio)
- Loeren aan de hor (radio)
- Negen heit de klok (KRO-radio, vanaf 1947)
- Onze man in Manana (televisie)
- Jet is grijs (televisie)
- Alexander Pola werd vooral bekend door zijn medewerking aan 'Farce Majeure' (1964-1977).
- Alexander Pola schreef de televisieserie Ieder z'n deel (met Chiem van Houweninge) (1977-1978)
- Cassata (1979)
- Alexander Pola schreef de televisie 'Zeg 'ns Aaa (met Chiem van Houweninge) (1981-1988)
- Alexander Pola schreef met Chiem van Houweninge de televisieserie 'Schoppen troef' (1984)
Tijdschriften
- Alexander Pola publiceerde in 'De Tweede Ronde'.
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- Alexander Pola schreef voor het nationaal songfestival 1956 de liedjes ''t Is lente' voor Corrie Brokken en 'Mei in Parijs' voor Jetty Paerl.
- In 1970 wijdde Simon Carmiggelt een 'kronkel' aan Alexander Pola onder de titel 'Farce'. Carmiggelt had kort daarvoor op verzoek van Pola meegewerkt (met één zin) aan 'Farce Majeure'.
- Een interview met Alexander Pola in 'Geen daden maar woorden: interviews' van Fernand Auwera (1970)
- 1 jeugdfoto (9 jaar, met zusje) in: 'Zoals ze waren.... Miesje Bouwman Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's van beroemde (en beruchte) Nederlanders' (z.j.).
- Tien jaar Farce Majeure, Uit het leven gegrepen (1976)
- Ton Vingerhoets, 'Zeg 'ns Aaa' (1984) (Gebaseerd op de oorspr. scripts van Alexander Pola en Chiem van Houweninge)
- De KRO zond begin 2009 in de serie 'Profiel' een documentaire over Alexander Pola uit.
Opmerkingen
- Alexander Pola was de zoon van Leon Polak, leraar Duits, en Leonora Vos.
- In 1917 verhuisde het gezin van Haarlem naar Den Haag.
- Hij wilde toneelspeler worden, maar zijn ouders waren het hier niet mee eens. Hij ging rechten studeren in Leiden, maar dit werd geen succes.
- hij zakte voor het toelatingsexamen van de Toneelschool. Hij ging in 1935 als voluntair spelen bij het Rotterdams Hofstadtoneel. Later speelde hij bij het Residentietoneel.
- Hij trouwde op 23-4-1941 met Henriette Francisca Ernestina Lijnkamp, zij was bekend onder de naam Lily van Haghe. Zij was voordrachtskunstenares. Ze scheidden in mei 1954.
- Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat hij ondergedoken op verschillende adressen. Zijn ouders en zus kwamen in een concentratiekamp terecht, maar wisten te overleven.
- Na de oorlog was hij als toneelspeler vergeten.
- Op 01-09-1954 hertrouwde Alexander Pola met Katharina Johanna Berndsen. zij was cabaretière. Ze kregen één dochter.
- Zijn dochter Clairy presenteerde het tv-programma NOVA.
- Alexander Pola werd bekend door radio- en televisieprogramma's als 'Negen heit de klok' (KRO-radio) en 'Farce Majeure' (13 jaar, met Fred Benavente, Ted de Braak, Jan Fillekers en Henk van der Horst).
- Alexander schreef samen met Chiem van Houweninge de televisieserie 'Zeg 'ns AAA' (VARA-televisie).
Anderen over Alexander Pola
- Alexander Pola behoorde ook tot de club en ik herinner mij dat hij, in dit café (= De Posthoorn in Den Haag), zijn talent voor satirische woordspelingen reeds overtuigend bewees door, bij het vernemen van het feit, dat een Nederlandse schrijver voorzichtigheidshalve betrekkingen had aangeknoopt met de toenmalige, Grote Duitse filmonderneming Tobis, zonder aarzelen reageerde met de woorden: 'Hij denkt waarschijnlijk: Tobis or not Tobis". (Simon Carmiggelt. Het Parool, 29-01-1965)
- Misschien is dat geforceerde kinderpiepstemmetje voor de radio zijn wijdst bekende capaciteit, maar hij schrijft óók nog wel eens een liedje. Kom kom, hij schrijft zóveel liedjes, dat hij misschien wel de produktiefste chansonnier van 't land is, die ondanks zijn uiterst talrijke oeuvre telkens ook nog voor de dag komt met een liedje dat er zijn mag. Zoals meer tekstdichters van de lichte cavalerie zit hij bovendien nog tot over de oren in de reclameproduktie - hij levert wekelijks op bestelling voorts een reeks actuele bon mots en regisseert dan nog radioprogramma's. Wát men mogelijk hebbe aan te merken op deze ex-acteur, ontken niet dat hij uitermate bedrijvig is. (Jaap van de Merwe, Nederlandse chansons, blz. 86)
- 'Dames en mensen' zegt Jan (de Cler) met een stralende grijns 'ik ga uw aandacht vragen voor mijn vriend Alexander Pola! Pola is de gelukkigste man ter wereld; hij is verliefd op zichzelf en heeft geen medeminnaars!' … (Wim Ibo, Onder collega's, blz. 27)
- Zijn collega's noemden hem vaak 'kleine gifpisser', vanwege zijn scherpe tong.
- Alexander Pola is geen grapjas. Hij is een vechtjas. Hij vecht voor een betere wereld door een slechte te bestrijden. Het woord is zijn wapen. (Kees Stip, voorwoord in Alexander Pola: 'De taal der dingen', blz. 6)
- Als vertolker van zijn eigen teksten werd hij het meest bekend door de NCRV-serie Farce Majeure in de jaren zestig en zeventig, dat vooral door zijn invloed een voortrekkersrol kreeg in de milieu-satire: "Morgen zullen water en licht nog ernstiger verontreinigd zijn dan vandaag." Pola's humor, tot dan toe vooral minzaam ironisch, kreeg in die tijd een sardonisch karakter. Hij schaarde zich nadien ook nadrukkelijk aan de kant van de anti-kernwapenbeweging. (Henk van Gelder, NRC, 12-10-1992)
- Naarmate de jaren verstreken, werd Pola minder mild. Onomwonden trok hij in interviews van leer tegen het geloof, het CDA, de commerciële marktwerking, de kernenergie en andere mikpunten van zijn hoon. ‘In de confessionele politiek moet het geloof zetten verbergen’, luidde een van zijn latere aforismen. En: ‘De brutalen hebben de halve wereld en de dommen geven hun er nog een stukje bij’.
Mijn favoriete citaat
Wij Nederlanders zijn geen volk,
maar een federatie van gekwetste bevolkingsgroepen.
(Alexander Pola, Nou èn...? Handleiding voor optimisten, blz. 51)
Naar een overzicht van citaten van Alexander Pola
Bronnen o.a.
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Omdat ik zoveel van je hou, Nederlandse chansons en cabaretliedjes 1895-1958 (1991)
- Prisma van de pseudoniemen (1992)
- NRC (12-10-1992)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (maart 2020)
