Herman van den Bergh
Profiel
Achternaam: van den Bergh
Voornaam: Herman
Geboren: 30-01-1897
Te: Amsterdam
Overleden: 01-08-1967
Te: Rome
Pseudoniem(en): Herman van den Bergh gebruikte het pseudoniem Erna Koning-Manuel voor de vertaling 'Amourette in Rome'.
Voor tweedehands boeken | Ook van Herman van den Bergh |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- De boog (1917)
- De spiegel (1925)
- Verzamelde gedichten (1954)
- Het litteken van Odysseus (1956)
- Kansen op een wrak (1957)
- Verstandhouding met de vijand (1958)
- Stenen tijdperk (1960)
- Niet hier, niet heden (1962)
- Wachten op en woord (bloemlezing) (1965)
- Verzamelde gedichten (bijeengebracht door W. Zoethout) (1979)
Proza
- Een lente in de Levant. Reisbrieven (1929)
Overig non-fictie
- Nieuwe tucht: studiën (1928)
- Jacopone de Todi de Franciskaanse lyriek van de 13e eeuw (1948)
- Giambattista Casti (1724-1803): l'homme et l'oeuvre (proefschrift) (1951)
- Romanticismo en Risorgimento (openbare les) (1952)
- Schip achter het boegbeeld: over het werk van J. Slauerhoff (1898-1936) (1958)
- Pruiken, schelmen en koketten: Italië in de 18de eeuw (1959)
- Repertorium van de moderne talen, deel 3: Duits (met anderen) (1961)
- Cecco en de anti-Beatrice (openbare les) (1963)
Vertalingen
- Edmond Harancourt, Daâh de oermensch (1917)
- George Clemenceau, De zege, haar zon- en haar schaduwzijden (met J. Godschalk) (1930)
- Jules Romains, Donogoo- Tonka of De wonderen der wetensnchap (1932)
- Piero Gadda Conti, Landing op Capri: een liefde onder koning Murat (1941)
- Hans Heyck, Amourette in Rome (1942)
- Richard McMillan, Bloedende Betuwe (1945)
- Marek Swiecicki, Roode duivels in Arnhem (1945)
- Emery Reves, Een democratisch manifest (1947)
- Carlo Còccioli, Het kleine dal Gods (1949)
- Dino Buzzati, Angst in de Scala (1959)
- In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staat het door hem vertaalde gedichten van Francesco Petrarca, Giuseppe Ungaretti, Eugenio Montale, Alfonso Gatto en Alfonsina Storni.
- Luigi Da Porto, De geschiedenis van Giulietta en Romeo (bibliofiel, 175 ex.) (1961)
- Dante Alighieri, 12 sonetti (1965)
- Salvatore Quasimodo, Saint-John Perse, Yorgos Séferis, Gedichten (met Joan Th. Stakenburg en M. Blijstra-van der Meulen) (1971)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Herman van den Bergh was van 1916 tot 1924 redacteur van 'Het Getij'.
- Herman van den Bergh was van 1918 tot 1925 redacteur van 'De Vrije Bladen'.
- Van 1919 tot 1941 was Herman van den Bergh journalist bij 'De Telegraaf'. Hij was buitenlands correspondent in Rome (1929-1931) en in Parijs (1931-1936).
- Herman van den Bergh was redacteur van 'Elseviers Weekblad'.
- Herman van den Bergh publiceerde in 'Raam', 'De Gids', 'Maatstaf'.
Over Herman van den Bergh
- 1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh' in 'Verzamelde beschouwingen' van J.C. Bloem (1950)
- 1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh - De boog' in '1905-1955 van jaar tot jaar van boek tot boek. Hoogtepunten uit vijftig jaar nederlandse letterkunde', uitgezocht en ingeleid door dr. J. Hulsker en Dr. G. Stuiveling (1956)
- Een hoofdstuk: 'Volgens de eisen van het colloquium' in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
- 1 hoofdstuk, 'Herman van den Bergh' in 'Gegist bestek deel 1: Benaderingen en ontmoetingen' van C.J.E. Dinaux (1958)
- Een hoofdstuk: 'Variabele levensaanvaarding' in 'Concurreren met de sterren' van Adriaan Morriën (1959)
- 2 hoofdstukken: 'De sluiswachter van het getij - Herman van den Bergh' en 'Kunst en getuigenis - Herman van den Bergh' in 'Voor en na de explosie: Opstellen over poëzie' van Simon Vestdijk (1960)
- 1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh' in 'Verzameld werk. Poëzie proza en critisch proza' van H. Marsman (1960)
- 1 hoofdstuk: 'Het litteken van Odysseus' in 'Keurschrift uit de hedendaagse Noord- en Zuidnederlandse letteren' van Willem Brandt (1964)
- Bernard Kemp e.a., 'Herman van den Bergh. Bij zijn 70e verjaardag' (1967)
- 1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh en de eerste jaren van Het Getij' in 'Willens en wetens' van Garmt Stuiveling (1967)
- 1 hoofdstuk over Herman van den Bergh in 'Waar wij ballingen zijn: essays over joodse letterkundigen in Nederland' van Jaap Meijer (1968)
- Het tijdschrift 'Raam' gaf in februari 1967 een Herman van den Bergh-special uit met de integrale herdruk van 'Nieuwe tucht'.
- Jaap Meijer, 'Herman van den Bergh: Sabbath: een Joods-thematische studie' (1977)
- Jaap Meijer, 'Herman van den Bergh, 1897-1967: een documentatie' (1977)
- Een bijdrage over Herman van den Bergh in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Rob Schouten (mei 1982).
- 1 hoofdstuk: 'Variaties op het thema plagiaat' in 'Grondwerk' van Kees Helsloot' (1984)
- Een hoofdstuk: 'Losse papiertjes in een la' over Herman van den Bergh in 'Opmars der plagiatoren' van Hans van Straten (1993)
- 1 hoofdstuk: 'Odysseus opnieuw op reis' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza I' van Adriaan Morriën (1999)
- 1 hoofdstuk: 'Variabele levensaanvaarding' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza 2' van Adriaan Morriën (1999)
Diversen
- 'Tekst op muziek' van Jelle de Vries en andere componisten: teksten van Herman van den Bergh, in de meeste gevallen op muziek van Jelle de Vries (2 cd's) (1996)
Literaire prijzen
- Boekenmarkt-prijs 1958 voor zijn gehele oeuvre
Biografische opmerkingen
- Herman van den Bergh groeide op in Amsterdam in een joods milieu.
- Van 1913 tot 1917 was Herman van den Bergh violist bij het Concertgebouworkest. Als zestienjarige was hij er al tweede violist.
- Herman van den Bergh volgde de HBS in Amsterdam.
- Herman van den Bergh studeerde muziek, rechten en Italiaans (1947-1950). Hij promoveerde in beide vakken, in 1919 in de rechten en in 1951 in de Romaanse letteren.
- Als journalist had hij o.a. als standplaats Rome en Parijs.
- In 1963 werd hij lector Italiaanse letterkunde aan de universiteit van Amsterdam.
- Na 1945 was hij eindredacteur van de Winkler Prins-encyclopedie.
- Herman van den Bergh trouwde in 1954 met Christine Johanna Terneden.
- In 1963 werd hij lector in de Italiaanse letterkunde aan de Amsterdamse Universiteit.
- K. Helsloot toonde in een nummer van Maatstaf in 1965 aan dat enkele van de gedichten van Van den Bergh plagiaat/vertalingen zijn.
- Herman van den Bergh was dichter, journalist, essayist, vertaler en wetenschapper.
- Herman van den Bergh was de eerste expressionistische dichter in Nederland en beïnvloedde als zodanig vele anderen (waaronder Marsman).
- Herman van den Bergh was lid van de Muiderkring en van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.
- In zijn latere werk is de dood een belangrijk thema.
- Op 31-07-1967 kreeg hij tijdens een wandeling door Rome een hartaanval. Een dag later overleed hij in het Camilloziekenhuis in Rome. Hij werd in stilte gecremeerd.
- Na zijn overlijden werd hij o.a. door August Willemsen en Kees Helsloot beschuldigd van plagiaat.
Handschrift Herman van den Bergh
(uit: 'Tweeërlei schriftuur')
Anderen over Herman van den Bergh
- Poëzie gekenmerkt door kosmische plastiek, felle levensinzet, barokke vormenrijkdom en sterke verbeelding. (Jan van Geelen, Auteurs van de 20e eeuw, blz. 24)
- Men behoudt de indruk dat hij aan de voortbrengselen van zijn talent de uiterste zorg besteedde maar voor hun verder lot weinig aandacht had. Een al te veelzijdig begaafde misschien, maar als baanbrekend dichter stellig een fenomeen. (C.J. Kelk, De Groene Amsterdammer, 12-08-1967)
- De grote baanbreker en daardoor tevens vernieler van het bloedarmoedig esthetisme was Herman van den Bergh geweest met zijn bundel De boog. Zijn trotse versregels: 'Enkelingen zijn macht, menigten verzwakking [...] Er is geen ras dan de persoonlijkheid!' hebben mij voor het leven getekend. (A. den Doolaard, Ogen op de rug, blz. 10/11)
- Herman van den Bergh, een man die zichzelf even op koud vuur heeft opgewarmd en nu door iedereen als kersvers wordt gevreten. (Lucebert in: H.U. Jesserun d'Oliveira, Scheppen riep hij gaat van Au!, blz. 47)
- Dat de publieke belangstelling voor Van den Berghs poëzie nooit erg groot is geweest, lijkt voor wat betreft zijn eerste periode als dichter veroorzaakt te worden door de overheersende indruk die zijn adept Marsman heeft achtergelaten, daarnaast aan de soms stroeve, nogal cerebrale en erudiete manier van schrijven van Van den Bergh. Voor zijn tweede periode geldt dat laatste eveneens. Bovendien werd zij geschreven in een tijd waarin heel andersoortige poëzie opgeld deed. De uitgave van Van den Berghs Verzamelde gedichten in 1979 blijft niettemin een daad van rechtvaardigheid; voorzover onbesmet door plagiaat heeft met name ook de tweede periode indringende poëzie opgeleverd. (Rob Schouten, Kritisch literatuur lexicon, mei 1982)
- Als vitaal expressionistisch dichter en principieel vernieuwend criticus en essayist werkte hij mee aan Het Getij, waarvan hij enkele jaren esaayist was. (G. Stuiveling, De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden, blz. 68)
Mijn favoriete citaat
Gister-de-dag draafde achter me aan
menend als een hongerige hond
dat riem of touw - altijd nog iets -
zijn leven aan het mijne bond.
Tot op een viersprong, beelden rondom,
ontheemd hij zich zag, en keerde om.
(Herman van den Bergh, Een dag (fragm.), Niet hier, niet heden, blz. 25)
Bronnen o.a.
- C. Buddingh', Encyclopedie voor de wereldliteratuur (1954)
- P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
- Gedichten lezen (1959)
- Letterkundig lexicon. De wereldliteratuur van de twintigste eeuw (1969)
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
- Kritisch literatuur lexicon (mei 1982)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden (1985)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (augustus 2024)